Luchtweginfectie's kippen algemeen

Luchtwegaandoeningen bij kippen , wat je moet weten als hobbyhouder

Kippen ademen via een uniek luchtwegsysteem dat heel gevoelig is voor infecties en irritaties. Als een kip benauwd klinkt, niest of haar snavel opent om te ademen, is het belangrijk om goed op te letten. Veel aandoeningen beginnen onschuldig, maar kunnen snel ernstig worden en zich onder meerdere dieren verspreiden.

In dit artikel nemen we je mee langs de meest voorkomende luchtwegproblemen bij kippen. We leggen per aandoening uit waar het zit, wat het veroorzaakt, welke symptomen je kunt zien en hoe je het kunt behandelen – zowel regulier als met natuurlijke middelen.

Hoe werken de luchtwegen van een kip?

De luchtwegen van een kip bestaan uit de neusopeningen, neusholte, sinusholtes, luchtpijp, bronchiën, longen en luchtzakken. Kippen hebben geen middenrif zoals zoogdieren. Ze ademen passief via beweging van borst en buikspieren. Hierdoor kunnen luchtweginfecties snel diepe delen van het ademhalingssysteem bereiken, zoals de luchtzakken.

Infecties blijven dus zelden beperkt tot de neus, ze kunnen zich razendsnel verspreiden door het hele systeem.

Veelvoorkomende luchtwegaandoeningen bij kippen

1. Mycoplasma gallisepticum (chronische luchtweginfectie)

Waar in het lichaam:
Mycoplasma nestelt zich in de bovenste luchtwegen (neus, sinussen, luchtpijp) en kan bij verzwakte dieren ook doordringen naar de luchtzakken.

Oorzaak:
Mycoplasma is een bacteriesoort zonder celwand, waardoor het lastig te bestrijden is. Het verspreidt zich via druppeltjes in de lucht, besmet voer en direct contact.

Symptomen:

• Natte ogen

• Opgezwollen sinussen (voorhoofd)

• Niesen, rochelen, hoesten

• Verminderde eetlust en leg

• Snurken of piepen bij ademhalen

Reguliere behandeling:

• Antibiotica via het drinkwater of injectie

• Vitamines en elektrolyten ter ondersteuning

Natuurlijke ondersteuning:

• Oregano-olie of extract (antibacterieel)

• Tijm- of eucalyptusdamp (verzacht luchtwegen)

• Multivitaminen met selenium en vitamine E

• Ondersteuning zoals een Fecton, Gustoso Darmbalans of Vivace Energy Boost in voor een goed evenwicht. Evenals 1 van de multivitamine's die we verkopen.
  
  Vitamine E en selenium worden vaak samen ingezet bij luchtweginfecties zoals Mycoplasma gallisepticum (MG) vanwege hun bewezen rol in het versterken van het immuunsysteem en beschermen van weefsels tegen schade. Hier is waarom:

  Waarom vitamine E bij MG?

  • Vitamine E is een krachtige antioxidant. Tijdens een infectie ontstaat er veel oxidatieve stress in het lichaam (door afweerreacties, ontsteking). Vitamine E helpt om die schade aan cellen – vooral aan long- en luchtzakweefsel – te beperken.

  • Het ondersteunt ook de activiteit van witte bloedcellen, waardoor het immuunsysteem beter werkt.

  Waarom selenium erbij?

  • Selenium werkt synergetisch met vitamine E: samen zorgen ze voor een betere bescherming van celmembranen.

  • Selenium is nodig voor het enzym glutathionperoxidase, dat helpt bij het neutraliseren van schadelijke stoffen die vrijkomen tijdens ontsteking.

  • Een tekort aan selenium maakt dieren vatbaarder voor luchtweginfecties en kan leiden tot ernstiger schade.

  Samengevat:

  Vitamine E + selenium =

  • Minder schade aan de luchtwegen

  • Betere afweer tegen MG

  • Sneller herstel en minder complicaties

  Bij jonge kuikens of verzwakte kippen wordt deze combinatie ook preventief gebruikt, zeker als er al een MG-besmetting in de toom speelt.

Let op:
Mycoplasma is chronisch: kippen blijven drager. Stress en kou kunnen het activeren.

2. Infectieuze Bronchitis (IB-virus)

Waar in het lichaam:
Begint in de luchtwegen, verspreidt zich snel naar de luchtzakken en kan ook de eileiders en nieren aantasten.

Oorzaak:
Zeer besmettelijk virus. Verspreiding via lucht, contact, besmette materialen.

Symptomen:

• Niesen, snavel open bij ademhalen

• Waterige neusuitvloeiing

• Windeieren of geen eieren

• Sloomheid

• Witte of waterige mest (bij nierschade)

Reguliere behandeling:

• Geen geneesmiddel – alleen ondersteunende zorg

• Warm houden, elektrolyten en vitamines

Natuurlijke ondersteuning:

• Oregano en knoflook (ondersteunen afweer)

• Kurkuma in voer (ontstekingsremmend)

• Mariadistel voor ondersteuning van lever en nieren

3. Coryza (snot) 

kijk voor meer inhoudelijke informatie's van Coryza bij Tips van Lin 

Waar in het lichaam:
Vooral in de neusholtes, sinussen en luchtpijp. Soms zwelling van gezicht of kam.

Oorzaak:
Bacterie Avibacterium paragallinarum. Verspreidt zich snel via direct contact.

Symptomen:

• Gezwollen kop, ogen of kam

• Natte, stinkende neus

• Ogen dichtgeplakt

• Kakelend, benauwd geluid

Reguliere behandeling:

• Antibiotica 

• Neus uitspoelen indien mogelijk

Natuurlijke ondersteuning:

• Damp van tijm of eucalyptus, geef bv de Con Brio ademvrij in wat lauw water

• Oplossing met appelazijn en knoflook

• Vitamine C en kruidensupplementen

Let op:
Kippen blijven vaak drager , herinfecties zijn mogelijk.

4. Sinusitis (bijwerking of op zichzelf staand)

Waar in het lichaam:
Ontsteking van de voorhoofdsinussen (holtes boven het oog), soms gevolg van Mycoplasma of Coryza.

Oorzaak:
Secundaire infectie na een verkoudheid of bij slechte ventilatie.

Symptomen:

• Eén of beide ogen gezwollen

• Vocht of pus uit het oog

• Benauwdheid bij druk op sinusgebied

Reguliere behandeling:

• Antibiotica (zoals amoxicilline)

• Pus handmatig laten verwijderen bij ernstige zwelling

Natuurlijke ondersteuning:

• Stoom met kamille of tijm

• Zoutoplossing als neusspray

• Immuniteitsversterkende kruiden

5. Aspergillose (schimmelinfectie)

Waar in het lichaam:
Longen, luchtzakken – dieper in het systeem dan de andere aandoeningen.

Oorzaak:
Schimmel Aspergillus fumigatus in schimmelend stro, hooi of vochtig hok.

Symptomen:

• Gierende ademhaling

• Snelle uitputting

• Sloomheid

• Soms neurologische symptomen (door toxines)

Reguliere behandeling:

• Geen effectieve medicatie voor hobbygebruik

• Verwijder besmet materiaal, zorg voor ventilatie

• Soms itraconazol (onder strikte veterinaire begeleiding)

Natuurlijke ondersteuning:

• Oregano, kruidnagel, propolis (schimmelremmend)

• Actieve kool (adsorbeert toxines)

Let op:
Aspergillose is niet besmettelijk – maar wel levensgevaarlijk.

Samengevat

Bij luchtwegproblemen moet je niet alleen letten op hoesten of niezen, maar ook op de ogen, het geluid van de ademhaling, eetlust, mest en eierproductie. Veel luchtwegaandoeningen lijken op elkaar, maar verschillen in oorzaak, verloop en besmettelijkheid. Goed observeren en snel handelen kan het verschil maken tussen herstel en uitval. Kijk hieronder voor een overzicht in de verschillen.

Kom je er niet uit, maak je je zorgen, mail of app gerust bij vragen, ik help je graag even op weg

Liefs van Lin

Bronnen

• The Merck Veterinary Manual (merckvetmanual.com)

• University of Florida Extension – Poultry Respiratory Diseases

• The Chicken Health Handbook – Gail Damerow

• PoultryDVM.com

• Mississippi State University Extension: Backyard Poultry Health

• PennState Extension – Common Respiratory Diseases in Chickens

• PoultryDVM.com – Nutritional Support for Mycoplasma Infections in Chickens

• The Chicken Health Handbook – Gail Damerow, hoofdstuk 12: Respiratory Problems