Kruiden en planten die kippen lekker vinden
Gezond, nuttig en tóch je tuin groen houden
Kippen en groen gaan prima samen als je het slim aanpakt. Kippen eten graag kleine beetjes van zachte kruiden en jonge blaadjes. Met doordachte beplanting kun je je tuin mooi houden, je kippen laten genieten en tegelijk iets doen voor hun gezondheid.
Mijn eigen kippen...
Eerlijk. Bij mij vliegen ze met regelmaat de ren uit. Ik vind dat stiekem heel gezellig. Ze lopen achter me aan, kletsen zachtjes mee en doen alsof ze me helpen in de tuin. In het voorjaar en de zomer vind ik dat iets minder grappig. Dan staat er net nieuwe aanplant in de borders en heb ik de moestuinbakken mooi vol met sla en kruiden. Twee uur later kan er zomaar niets meer over zijn. Dat is het moment waarop ik vaak of de ren weer even overdek, of ze toch aan 1 zijde kortwiek om te voorkomen dat ze aldoor de ren uitkomen. Zo kan ik ze tóch die lekkere blaadjes geven en blijft er wat moois staan.
Niet elke kip is hetzelfde
Niet elke kip houdt van hetzelfde. Sommige kippen lopen achteloos langs kruiden en bloemen heen, terwijl andere juist alles opeten wat los en vast zit. Het is dus altijd een beetje uitproberen wat ze lekker vinden. Geef nieuwe planten eerst in kleine beetjes en kijk hoe jouw kippen reageren vaak hebben ze hun eigen voorkeuren (en soms ook hun eigen gekke trekjes).
Veilige smaakmakers voor je kippen met dubbele functie
Dit zijn kruiden en planten waar kippen graag wat van eten en die óók iets nuttigs meebrengen.
-
Basilicum
Werking: aromatisch kruid dat de eetlust prikkelt en zorgt voor afwisseling, vooral prettig op warme dagen.
Tip: zet de plant hoog of hangend en pluk vooral de toppen voor vers gebruik. -
Brandnetel (jong, verwelkt of gedroogd)
Werking: rijk aan mineralen, ijzer en eiwitten; ondersteunt de weerstand en algehele conditie van kippen.
Tip: geef verwelkt of verkruimel gedroogd blad door het voer; jonge toppen zijn het lekkerst. -
Citroenmelisse
Werking: zachte, citroenachtige smaak met rustgevend karakter; helpt de kippen ontspannen en houdt muggen en vliegen op afstand.
Tip: plant op een halfschaduwplek en knip regelmatig om de plant compact te houden. -
Dille
Werking: mild kruidig blad dat de eetlust ondersteunt en zorgt voor natuurlijke variatie in het voer.
Tip: fijngehakt door geweekte legkorrel mengen; om de paar weken bijzaaien. -
Goudsbloem (bloemblaadjes)
Werking: geliefde snack; bevat natuurlijke carotenoïden die bijdragen aan een diepere dooierkleur en een gezonde darmflora.
Tip: pluk losse bloemblaadjes of droog ze voor later gebruik. -
Kamille (Matricaria) – bloem en blad
Werking: zachte smaak en geur; werkt rustgevend en ondersteunt een evenwichtige spijsvertering.
Tip: af en toe wat gedroogde bloempjes door het strooisel in geweekte legkorrel. -
Klaver (Trifolium), vooral witklaver
Werking: mals, eiwitrijk groen dat de weerstand ondersteunt en het natuurlijke scharrelgedrag stimuleert.
Tip: zaaien in een rotatiebak en eerst goed laten aansterken voordat de kippen erbij mogen. -
Koriander (vooral jong blad)
Werking: frisse, aromatische smaak die de eetlust stimuleert; jong blad wordt het best gegeten.
Tip: zaai in etappes en oogst vroeg voor mals en smakelijk blad. -
Luzerne / alfalfa (vers blad of gedroogd)
Werking: eiwitrijk blad vol natuurlijke pigmenten en mineralen, bekend uit pluimveevoer; ondersteunt de veergroei en weerstand.
Tip: vers blad knippen of een klein snufje gedroogde luzerne door het voer mengen. -
Marjolein (Origanum majorana)
Werking: zachte variant van oregano met vergelijkbare aromatische stoffen die eetlust en spijsvertering bevorderen.
Tip: jonge scheutjes toppen en in kleine porties geven. -
Munt
Werking: verfrissend kruid dat helpt bij warm of stoffig weer en onaangename geurtjes rond het hok vermindert.
Tip: altijd in een ingegraven pot (woekert); geef kleine bosjes als snack, kippen verschillen in smaak. -
Oost-Indische kers (Tropaeolum) – blad en bloem
Werking: fris en licht pittig kruid met natuurlijke zwavelverbindingen die helpen de weerstand te ondersteunen.
Tip: af en toe een paar blaadjes of bloemen geven; bij voorkeur buiten de ren telen. -
Oregano
Werking: jonge topjes zijn geliefd; bevat van nature stoffen zoals carvacrol en thymol, die bekendstaan om hun antibacteriële en schimmelwerende eigenschappen. Deze aromatische bestanddelen ondersteunen de darmgezondheid en weerstand, en dragen bij aan een goede balans van de darmflora. Daarnaast stimuleren ze de eetlust en werken ze licht zuiverend op de luchtwegen.
Tip: geef het kruid zelf in kleine beetjes (geen geconcentreerde olie nodig). -
Paardenbloem (Taraxacum) – blad en bloem
Werking: voedzaam groen met natuurlijke bitterstoffen die de lever ondersteunen en de spijsvertering stimuleren. De bloemen bevatten antioxidanten en pigmenten.
Tip: rozetjes en bloemen los aanbieden; laat altijd wat staan voor hergroei. -
Peterselie
Werking: rijk aan vitamine A, C en K; ondersteunt weerstand, herstel en veergroei, vooral nuttig tijdens de rui.
Tip: teel in een pot en knip wat je voert, zo blijft de plant leven. -
Selderijblad (snijselderij)
Werking: aromatisch blad dat de eetlust prikkelt en helpt de vochtbalans te ondersteunen in warme periodes.
Tip: heel fijn snijden en door natvoer mengen; geef kleine porties vanwege de sterke smaak. -
Tijm
Werking: sterk aromatisch kruid dat de luchtwegen zuiver houdt en de eetlust stimuleert, vooral nuttig bij stoffig weer of in dichte hokken.
Tip: een paar takjes of blaadjes of heel fijn door geweekte legkorrel. -
Venkelblad
Werking: mild en lichtzoet kruid dat de spijsvertering ondersteunt en rustgevend werkt bij stress of spanning.
Tip: geef kleine porties blad; gebruik venkelzaad spaarzaam, het is sterk geconcentreerd. -
Vogelmuur (Stellaria media)
Werking: superzacht, lichtzoet voorjaarsgroen, rijk aan vitaminen en mineralen en goed voor de algehele vitaliteit.
Tip: kweek als levend tapijt in een bak en knip in porties. -
Weegbree (Plantago)
Werking: stevige, vezelige bladeren die de spijsvertering ondersteunen en natuurlijk trek- en plukgedrag stimuleren. Verzacht bovendien de slijmvliezen bij droge lucht.
Tip: blad in stroken scheuren en los aanbieden; ideaal in een rotatiebak.
Let op algemeen: dit zijn extraatjes naast compleet voer. Liever vaak klein beetje en variëren dan veel van één soort.
Met beleid geven
Deze kunnen best, maar geef geen grote hoeveelheden en wissel af.
-
Allium familie: bieslook, ui, knoflook
In grote hoeveelheden kunnen Allium-planten zorgen voor afbraak van rode bloedcellen bij dieren. Een beetje knoflook als smaakaccent kan, maar maak er geen vaste gewoonte van en plant geen uienbed in de ren. Kies voor deze gezondheids voordelen liever voor een daarvoor bestemd product zoals we hebben in onze webshop. -
Lavas en sterke zaden
Lavas is zeer aromatisch. Geef er weinig van. Zaden zoals venkelzaad en dillezaad zijn geconcentreerd, dus spaarzaam voeren. -
Citroengras
Af en toe wat blad is prima. Gewoon het kruid, een klein beetje, is voldoende.
Vuistregel bij “met beleid”
Geen grote hoeveelheden, geen dag in dag uit hetzelfde en liever blad dan geconcentreerde zaden of extracten.
Zo blijft je beplanting groen, terwijl ze toch mogen snoepen
Plukstrook langs het gaas
Plant je lievelingskruiden net buiten de ren op ongeveer vijf tot tien centimeter van het gaas. Kippen kunnen de topjes door de mazen plukken, maar ze komen niet bij wortels en hart van de plant. De plant blijft dus leven en loopt steeds opnieuw uit.
Rotatiebakken
Maak twee ondiepe bakken met bijvoorbeeld vogelmuur, weegbree, peterselie en citroenmelisse. Eén bak staat in de ren, de andere herstelt. Wissel elke week.
Plantkooi over de kluit
Zet tijdelijk iets van volièregaas of bouwstaalmat over jonge planten. Kippen kunnen wel plukken maar niet alles los krabben.
Hangbosjes
Bind kleine bosjes munt, tijm, goudsbloem of verwelkte brandnetel op kiphoogte. Haal weg als het op is.
Randen en paden
Werk met boomstamranden, houtsnippers en stapstenen. Dat stuurt het scharrelen en houdt wortels bedekt.
Schaduw en zandbad
Geurplanten zoals lavendel, rozemarijn en salie langs de buitenrand geven schaduw en rust. Een droog zandbad in halfschaduw vermindert graafdrift op kwetsbare plekken.
Extra tips voor de moestuin
Omdat kippen zo’n hele tuin kunnen omploegen als ze loslopen, is de moestuin een apart aandachtspunt.
-
Bescherm jonge aanplant met fijne netten, lage tunneltjes.
-
Werk met dichte randen rond bakken, bijvoorbeeld een opstaande rand van 15 tot 20 centimeter.
-
Plaats een tijdelijk hek als de plantjes net geplant zijn en haal het weg zodra de planten steviger zijn, maar blijf oppassen.
-
Laat losse rondes toe op momenten dat het “mag”, bijvoorbeeld een uurtje voor zonsondergang. Ze scharrelen dan nog even, maar gaan daarna vanzelf op stok.
-
Zet aantrekkelijke snacks buiten de moestuin, zoals een plukbak met vogelmuur of weegbree. Dat leidt af.
-
Blijf consequent. Als de moestuin taboe is, is hij taboe. Dat scheelt je weer een kale bak na twee uur.
Twijfel over een plant in je tuin
-
Kijk eerst in mijn eigen artikel Giftige planten voor kippen
-
Staat je plant daar niet in of twijfel je nog, controleer dan nogmaals of vraag je dierenarts
-
Tot je zeker weet dat het veilig is, buiten bereik houden en snoeisel opruimen.
Veelgestelde vragen:
Mogen kuikens ook kruiden
Ja, maar begin klein en kies zachte soorten zoals peterselie en goudsbloem. Alles fijn knippen.
Kun je standaard knoflook in het drinkwater doen
Niet standaard. In grote hoeveelheden kunnen Allium-planten zorgen voor afbraak van rode bloedcellen. Als je knoflook gebruikt, doe het spaarzaam en tijdelijk. Geen vaste routine.
Vervangen kruiden medicijnen
Nee. Kruiden zijn een vriendelijke ondersteuning, maar kunnen zeker bijdragen aan het verhogen van de weerstand of ondersteunend zijn bij lichte klachten. Bij klachten of twijfel altijd een dierenarts raadplegen.
Korte checklist voor in de tuin
-
Kies drie tot vijf veilige snackkruiden en teel die buiten de ren
-
Maak een plukstrook langs het gaas zodat kippen door de mazen kunnen plukken
-
Gebruik rotatiebakken voor herstel
-
Houd giftige sierplanten buiten bereik en ruim snoeisel direct op
-
Varieer altijd. Geen grote hoeveelheden van dezelfde soort
Bronnen
-
PoultryDVM – Toxic Plant Finder en nontoxic-lijsten
-
Merck Veterinary Manual – Onion and garlic toxicosis; Bracken fern poisoning
-
Poultry Science en aanverwante literatuur over kruiden in pluimveevoer
– Calendula en dooierkleur
– Oregano, thymol en carvacrol in pluimvee
Disclaimer
Ik ben geen dierenarts. Alles wat je leest is gebaseerd op mijn eigen ervaring en kennis. Natuurlijke middelen zijn bedoeld als ondersteuning en niet als vervanging van een behandeling door de dierenarts. Bij twijfel of ernstige klachten raadpleeg altijd een dierenarts.