Bloedluis kippen – herkennen, behandelen en voorkomen

afbeelding met informatie over bloedluis en hoe bloedluis te bestrijden

Bloedluis bij kippen herkennen, bestrijden en voorkomen

Merk je dat je kippen onrustig zijn, slecht leggen of 's avonds niet meer op stok willen? Dan kan het zijn dat je te maken hebt met bloedluis. Deze kleine, maar vervelende parasiet (ook wel rode vogelmijt genoemd) komt vaak voor bij hobbykippen en is berucht vanwege de schade die hij aanricht. In dit artikel lees je hoe je bloedluis bij kippen herkent, wat het doet met je kippen, hoe je het effectief bestrijdt en wat je kunt doen om een plaag te voorkomen.

Wat is bloedluis precies?

Bloedluis (Dermanyssus gallinae) is een parasitaire mijt die zich voedt met bloed van slapende kippen. Overdag verschuilen ze zich in kieren, naden, onder de zitstok of in schuilplekjes in het hok. Als het donker wordt, komen ze tevoorschijn om bloed te zuigen. Ze leven niet op de kip zelf (zoals veer- of kopluizen), maar juist in de omgeving. Dat maakt ze lastig te herkennen én te bestrijden.

Een bloedluis is nauwelijks zichtbaar met het blote oog. Als je ze wél ziet, zijn het vaak kleine rode of grijze stipjes. Net gevoede mijten zijn rood gekleurd door het bloed.

Hoe komt bloedluis het hok binnen?

Een besmetting met bloedluis ontstaat meestal ongemerkt. Veelvoorkomende manieren waarop ze het hok binnenkomen:

  • Nieuwe kippen die al besmet zijn

  • Wilde vogels die op het hok landen

  • Gebruikte hokken of materialen die besmet zijn

  • Je eigen kleding of schoenen na een bezoek aan een ander kippenhok

Bloedluizen kunnen maanden overleven zonder voedsel, zelfs in een leeg hok. Daardoor kun je ze onbedoeld meebrengen of lange tijd over het hoofd zien.

De levenscyclus van bloedluizen

De voortplanting van bloedluis gaat razendsnel. In warme periodes is de cyclus als volgt:

  • Vrouwtjes leggen dagelijks tientallen eitjes in donkere hoekjes

  • Bij warme temperaturen komen deze eitjes binnen 24 tot 36 uur uit

  • Binnen vijf tot zeven dagen zijn de jonge mijten volwassen en leggen ze zelf weer eitjes

In een korte tijd kan een klein probleem zo uitgroeien tot een echte plaag, vooral bij warme, vochtige omstandigheden en weinig schoonmaak.

Hoe herken je bloedluis bij kippen?

Bloedluis veroorzaakt ongemak, stress en op termijn gezondheidsproblemen. Let op deze signalen bij je kippen:

  • Je kip wil niet meer op stok, slaapt buiten of apart

  • Ze legt minder eieren of stopt helemaal met leggen

  • Ze wordt mager ondanks goede voeding

  • Ze gedraagt zich sloom of trekt zich terug

  • Haar kam en lellen worden bleker

Daarnaast kun je bloedluizen herkennen in het hok:

  • Rode of grijze stipjes op zitstokken of in kieren

  • Lichtroze poeder (bloedresten van dode mijten)

  • Bloedvegen of zwarte vegen op zitplekken

  • Eitjes in kleine hoekjes en naden

Een goede tip is om ’s avonds laat met een zaklamp in het hok te kijken, vooral onder de zitstok en in naden.

Wat doet bloedluis met je kippen?

Elke nacht dat bloedluizen voeden, verliezen je kippen een beetje bloed. Op de korte termijn geeft dat stress, verminderde weerstand en slechter leggen. Op de langere termijn kan het leiden tot bloedarmoede en uitputting.

Let bij bloedarmoede op deze verschijnselen:

  • Bleke of grauwe kammen en lellen

  • Kippen die sloom zijn of veel liggen

  • Trillerig of wankel lopen

  • Verminderde eetlust

  • Gevoeligheid voor andere ziektes zoals coccidiose of luchtwegproblemen

Kippen die ernstig verzwakt raken, kunnen uiteindelijk overlijden als je niet op tijd ingrijpt.

Bloedluis bestrijden: stap voor stap

Een goede aanpak bestaat uit meerdere onderdelen: schoonmaken, behandelen én de kip ondersteunen.

1. Het hok schoonmaken en behandelen

Begin met alles uit het hok te halen, zoals bodembedekking, nestmateriaal en zitstokken. Schrob het hok grondig met heet water, eventueel met groene zeep of azijn. Verhit daarna alle naden met een föhn, stoomapparaat of brander.

Laat het hok goed drogen en behandel het vervolgens met een geschikt product. Denk aan:

  • Witkalk of Klaxo voor de wanden

  • Kippenhokgel 

  • Mijlus of andere natuurlijke sprays

  • Diatomeeënaarde (alleen met zorg, in verband met inademing)

Omdat eitjes later uitkomen, herhaal je dit proces na een paar dagen.

2. De kip ondersteunen

Kippen die last hebben gehad van bloedluis kunnen flink verzwakt zijn. Je kunt ze helpen door extra energie en bouwstoffen te geven:

  • Een warm papje van legkorrel en eivoer met wat water

  • Gekookt ei 

  • Geruld gehakt of nat kattenvoer (zonder ui of knoflook)

  • Vitaminen of ijzerrijke supplementen in het drinkwater (zoals Vivace Energy Boost)

Zorg daarnaast voor rust, warmte en frisse lucht.

3. Wanneer naar de dierenarts?

Soms is extra hulp nodig. Neem contact op met de dierenarts als:

  • Een kip blijft liggen of loopt wankel

  • De kam donkerrood of paars kleurt

  • Ze stopt helemaal met eten of drinken

  • Er na 48 uur geen enkele verbetering is

Een dierenarts kan vocht toedienen, medicatie geven of injecties met ijzer of vitamines toedienen.

Exzolt: krachtig middel tegen bloedluis bij kippen

Exzolt is een diergeneesmiddel dat speciaal is ontwikkeld voor het behandelen van bloedluis bij kippen. Het bevat de werkzame stof fluralaner, die via het drinkwater wordt toegediend. Zodra de kip het opneemt, komt het in het bloed terecht. Bloedluizen die zich daarna voeden aan de kip, sterven binnen enkele uren.

De kuur duurt meestal niet lang.. In die tijd worden vrijwel alle actieve bloedluizen gedood. Exzolt is bijzonder effectief, ook bij ernstige plagen, en werkt systemisch (van binnenuit), waardoor je minder afhankelijk bent van hokbehandeling alleen.

Toepassing:

  • Wordt gemengd met drinkwater

  • Geen smaak of geur, dus kippen drinken het meestal goed

Let op:

  • De wachttijd voor eieren is 0 dagen (in Nederland), maar controleer altijd het etiket of vraag het na bij je dierenarts

  • Gebruik Exzolt alleen wanneer nodig, niet preventief

  • Herhaal indien nodig in overleg met een dierenarts

Voor hobbyhouders is Exzolt uitsluitend via de dierenarts verkrijgbaar. Het is krachtig en snelwerkend, maar wordt vaak pas ingezet als natuurlijke middelen en hokreiniging onvoldoende resultaat geven en natuurlijk blij grote plagen, dan is het beter om het gelijk doeltreffend aan te pakken. Zorg tijdens en na behandeling voor ondersteuning van je kippen met rust, vitaminen en een schoon hok.

Diatomeeënaarde: effectief maar met beleid gebruiken

Diatomeeënaarde (ook wel kiezelgoer genoemd) is een natuurlijk poeder dat bestaat uit gefossiliseerde algen. Het werkt door de waslaag van insecten en mijten aan te tasten, waardoor ze uitdrogen. Veel kippenhouders gebruiken het als natuurlijk middel tegen bloedluis, veerluis of mijten in het hok.

Let op bij gebruik:

  • Diatomeeënaarde kan schadelijk zijn voor de luchtwegen van kippen (en jezelf) als het stuift en ingeademd wordt

  • Gebruik het nooit in grote hoeveelheden in een gesloten hok of als het poeder in de lucht hangt

  • Breng het het liefst met handschoenen aan, in droge toestand, laag bij de bodem aan, zodat het niet opwaait

  • In noodgevallen kun je een kip voorzichtig inpoederen of inwrijven op de huid, maar alleen buiten of op een goed geventileerde plek

Gebruik je diatomeeënaarde in een stofbad? Meng dan een kleine hoeveelheid door bijvoorbeeld houtas of droog zand en zorg dat het niet stuift. Controleer regelmatig of je kippen geen ademhalingsproblemen krijgen.

Roofmijten inzetten: natuurlijke oplossing

Roofmijten zijn natuurlijke vijanden van bloedluis. Je kunt ze inzetten als biologische bestrijding. Ze zoeken de bloedluizen actief op en eten ze op.

Let op: gebruik je etherische olie, gel of chemische spray, dan kun je de roofmijten ook doden. Gebruik deze middelen dus niet tegelijk. Wacht minstens een week na behandeling voor je roofmijten inzet.

Ze werken het beste bij milde besmettingen of als preventie. Bij een echte plaag is eerst een grondige schoonmaak nodig.

Bloedluis voorkomen

Voorkomen is beter dan genezen. Dit kun je doen om bloedluis buiten de deur te houden:

  • Behandel je hok in het voorjaar met witkalk of gel

  • Hang bloedluisvallen onder de zitstok

  • Controleer regelmatig met een zaklamp (bij voorkeur 's avonds)

  • Bied een stofbad aan met houtas of diatomeeënaarde

  • Zorg voor droge bodembedekking en goede ventilatie

  • Houd nieuwe kippen eerst apart (quarantaine)

Ook zonder zichtbare besmetting is het verstandig om elke paar weken een korte controle te doen. Zo kun je snel ingrijpen als het nodig is.

Veelgestelde vragen over bloedluis

Kan bloedluis op mensen leven?

Nee, bloedluis leeft niet op mensen. Je kunt wel tijdelijk jeuk of kleine bultjes ervaren als je in contact komt met een besmet hok.

Wat is het verschil tussen bloedluis en andere mijten?

Bloedluis is actief in de nacht en leeft niet op de kip. Veerluis en schachtmijt leven wél op de kip en zijn overdag zichtbaar.

Helpt droog strooisel tegen bloedluis?

Ja, droog en schoon strooisel maakt het lastiger voor bloedluizen om zich te verschuilen. Vervang het regelmatig en houd het hok droog.

Kun je bloedluis met één behandeling wegkrijgen?

Zelden. Door de snelle cyclus komen eitjes vaak pas later uit. Daarom is herhalen essentieel.

Tot slot

Bloedluis is een vervelende, maar beheersbare parasiet. Als je snel ingrijpt, kun je erger voorkomen en je kippen gezond houden. Let goed op het gedrag van je dieren, controleer regelmatig je hok en zorg voor een stevige basisverzorging. Twijfel je of wil je even overleggen? Stuur gerust een berichtje.

Liefs van Lin

«   »