Mycoplasma gallisepticum (MG) is een hardnekkige luchtweginfectie die veel voorkomt bij hobbykippen. Het is een bacterieachtig micro-organisme dat vooral chronische luchtwegproblemen veroorzaakt. Deze kippenziekte wordt ook wel CRD genoemd (Chronic Respiratory Disease) en verspreidt zich snel binnen een toom. MG komt veel voor bij kleine hobbymatige kippenhouders omdat het lastig volledig uit te roeien is en vaak terugkomt bij stress.

Waar nestelt Mycoplasma zich bij een kip

De bacterie tast vooral de bovenste luchtwegen aan. Denk aan de neusholtes, de luchtpijp en de sinussen rondom de ogen. Bij ernstige of langdurige infectie kan Mycoplasma zich ook uitbreiden naar de luchtzakken, wat leidt tot benauwdheid of een zogenaamde luchtzakontsteking. Dat zie je vooral bij verzwakte kippen of bij een combinatie met andere infecties zoals E. coli.

Symptomen van een kip met Mycoplasma

Mycoplasma bij kippen komt vaak geleidelijk op. Een kip lijkt eerst wat rustiger, eet wat minder of gaat apart zitten. Daarna volgen vaak typische symptomen van luchtwegproblemen:

• niezen of rochelen

• knorrend, krakend of piepend ademhalen

• natte ogen of schuim in de ooghoek

• zwelling onder of rond één oog

• verminderde eetlust of achterblijven in groei

• afname of stilvallen van de leg

• bol zitten of sloom gedrag

Een hoestende kip of kip met traanoog is altijd reden om verder te kijken. Let ook op kippen die meer slapen of niet actief meedoen met de groep. Een zieke kip met luchtweginfectie herken je vaak aan niezen, benauwdheid en een natte snavel.

Wat is het verschil tussen Mycoplasma en Coryza (snot)

Beide ziekten worden in de volksmond snot genoemd, maar ze verschillen sterk in ernst, verloop en geur.

Mycoplasma (MG):

• chronisch, slepend ziektebeeld

• zwelling meestal eenzijdig

• heldere of schuimende uitvloeiing

• hoestgeluiden of krakende ademhaling

• meestal geen vieze geur

Coryza:

• acuut en heftig begin

• erge zwellingen aan beide ogen

• etterige, stinkende neusuitvloeiing

• sterke geur rondom de snavel

• vaak veel nattere ogen en neusgaten

Coryza is meestal korter maar heviger. Mycoplasma is langduriger en vaak subtieler aanwezig. Beide vragen om een andere aanpak. CRD is een veelvoorkomende kippenziekte die ademhalingsproblemen en snot veroorzaakt.

Hoe verspreidt Mycoplasma zich

Deze kippenziekte is erg besmettelijk. De verspreiding gebeurt via ademhalingslucht (hoesten of niezen), direct contact tussen kippen en besmette materialen zoals voerbakken, hokken, schoenen of handen. Uniek aan MG is dat het ook via het ei kan worden overgedragen. Dat betekent dat een besmette hen een dragerkuiken kan uitbroeden.

Eenmaal in een toom aanwezig blijft de bacterie meestal circuleren. Veel kippen worden drager zonder ziek te lijken. Bij stress (bijvoorbeeld kou, rui of verplaatsing) kunnen ze opnieuw symptomen krijgen en andere kippen besmetten. Het is dus belangrijk om bij luchtwegklachten alert te zijn en te handelen.

Gedrag en conditie van een kip met Mycoplasma 

Een zieke of dragerkip laat niet altijd alle symptomen tegelijk zien. Vaak merk je dat een kip zich afzondert, sloom is of bol zit. Ze slaapt meer of vermijdt drukte. In de legperiode zie je soms een plotselinge terugval in eiproductie of eieren met een dunnere schaal. Jonge dieren groeien trager en hanen kunnen hees klinken. Bij meerdere kippen tegelijk valt het vaak op dat de hele toom rustiger of minder levendig is. Een benauwde kip die met open snavel ademt, heeft mogelijk een luchtweginfectie zoals CRD.

Behandeling van Mycoplasma bij kippen

Reguliere behandeling

Bij ernstige symptomen wordt meestal antibiotica ingezet. Tylosine (merknaam Tylan) is het bekendste middel. Het wordt via het drinkwater gegeven, vaak een aantal dagen achter elkaar. De behandeling onderdrukt de symptomen, maar geneest de kip niet volledig. Veel kippen blijven drager en kunnen later weer klachten krijgen. Let goed op of het middel geschikt is voor legkippen. Sommige antibiotica hebben een wachttijd voordat je de eieren weer mag eten.

Natuurlijke behandeling en ondersteuning

Voor milde klachten of om kippen sterker te maken, kun je natuurlijke middelen inzetten. Die helpen het immuunsysteem versterken en kunnen luchtwegen ondersteunen:

• oregano-olie: krachtig antibacterieel en bewezen effectief bij luchtwegproblemen bij kippen

• knoflookwater: werkt mild reinigend, 1 tot 2 tenen per liter water, enkele dagen per week

• kruiden zoals tijm en basilicum: stimuleren de luchtwegen en weerstand

Wat kun je zelf doen als kippenverzorger

Als je Mycoplasma vermoedt of weet dat het speelt in je toom, kun je veel doen om erger te voorkomen:

• zorg voor goede ventilatie (zonder tocht) in het kippenhok

• vermijd stofvorming, gebruik stofarm strooisel

• reinig voerbakken, drinkbakken en stokken dagelijks

• beperk stressfactoren zoals verplaatsen of nieuwe kippen introduceren

• let extra op kippen die al een verminderde weerstand hebben

• geef ondersteunende middelen zoals vitaminecomplexen of kruidenmengsels

• geef voldoende rust en zorg dat de kippen droog zitten

Preventie van Mycoplasma bij hobbykippen

Voorkomen is beter dan genezen. Deze tips helpen om besmetting te voorkomen:

• zet nieuwe kippen minimaal 3 weken in quarantaine

• koop alleen kippen bij betrouwbare fokkers of goed bekend staande liefhebbers

• houd wilde vogels buiten de ren met fijnmazig gaas of netten

• ontsmet gebruikte hokken, vervoerskisten en gereedschap

• draag schone kleding en laarzen als je kippen verzorgt (zeker als je ook bij anderen komt)

Is er een vaccin beschikbaar

Er bestaat een vaccin tegen MG, maar dat is vooral bedoeld voor professioneel pluimvee. Voor hobbyhouders is het lastig verkrijgbaar. In sommige gevallen, zoals bij grote tooms of bij fokdieren, kun je hierover overleggen met een pluimveedierenarts. Het is geen standaardoplossing, maar kan onderdeel zijn van een grotere aanpak.

Productadvies voor kippen met luchtwegproblemen

Bij Kippen van Lin vind je natuurlijke producten die helpen bij luchtwegproblemen bij kippen, denk aan:

Luchtwegmix(via het drinkwater, verzachtend en luchtwegverruimend)
Fecton (voor weerstand en herstel, vooral bij stress)
Darmbalans (ondersteunt darmen en daarmee het immuunsysteem)
Con Brio Ademvrij (plantenextracten voor vrijer ademen)

Deze middelen zijn speciaal afgestemd op hobbykippen en veilig in gebruik. Ze zijn ideaal om in te zetten bij beginnende klachten of ter preventie in risicovolle periodes.

 

Veelgestelde vragen:

Is een kip met Mycoplasma nog geschikt voor de toom?

Ja, mits de kip stabiel is en goed eet, kun je haar in de toom houden. Let op dat je stress beperkt en ondersteun waar nodig.

Kunnen mensen besmet raken:

Nee, deze bacterie is niet overdraagbaar op mensen.

Mag je eieren eten van besmette kippen:

Ja, dat mag. Er is geen risico voor mensen via eieren, tenzij de kip onder antibiotica staat met een wachttijd.

Wat als meerdere kippen ziek worden:

Ondersteun de hele toom, overleg met een dierenarts over medicatie en zorg voor optimale hygiëne en rust.

 

 

Bronnen:

merckvetmanual.com
fao.org
poultryworld.net
praktijkervaring van pluimveedierenartsen en kippenhouders