Coccidiose, wat is het?

Kuikens coccidiose

Een uitgebreid artikel voor hobbyhouders van kippen, met achtergrondinformatie uit internationale, wetenschappelijke bronnen én praktische inzichten van Kippen van Lin.

 

Wat is coccidiose precies?

Coccidiose is een veelvoorkomende darminfectie bij kippen, veroorzaakt door eencellige parasieten uit het geslacht Eimeria. Deze microscopisch kleine organismen nestelen zich in de darmwand, waar ze zich snel vermenigvuldigen. Hierdoor raken de darmvlokken beschadigd, met alle gevolgen van dien: diarree, verzwakking, slechte opname van voedingsstoffen, en in ernstige gevallen zelfs sterfte.

De boosdoeners: Eimeria-soorten

Er bestaan meerdere soorten coccidiën die elk een ander deel van de darm aantasten. Bij kippen zijn de belangrijkste:

  • Eimeria tenella: tast de blinde darm aan, vaak bloederige mest. Zeer ziekmakend.

  • Eimeria acervulina: zit in het bovenste deel van de dunne darm, lichtere symptomen.

  • Eimeria maxima: veroorzaakt slijmerige of gele mest en kan snel verergeren.

  • Eimeria necatrix: tast het middelste deel van de darm aan, vaak ernstige bloedingen.

  • Eimeria brunetti: veroorzaakt ontsteking in de lagere darmen (ook wel necrotiserende darmontsteking genoemd).

De ernst van de infectie is afhankelijk van de soort, de infectiedruk en de weerstand van het dier.

 

 

Hoe raken kippen besmet?

Coccidiose verspreidt zich via de mest: een kip scheidt eitjes (oöcysten) van de parasiet uit, die via de omgeving weer worden opgenomen door andere kippen. Vooral op warme en vochtige plekken ontwikkelen deze eitjes zich snel tot besmettelijke vormen.

Risicofactoren (bron: University of Georgia Poultry Extension)

  • Natte, vuile bodembedekking

  • Slechte ventilatie

  • Overbevolking (teveel kippen in kleine ruimte)

  • Warme, vochtige omstandigheden versnellen de ontwikkeling van oöcysten

  • Onhygiënische drinksystemen

  • Stress (door voerwissel, transport, ziektedruk)

Let op: volwassen kippen kunnen drager zijn zonder ziek te worden, maar blijven oöcysten uitscheiden en zo de omgeving besmetten.

 

 

Waarom zijn kuikens extra gevoelig?

Kuikens hebben nog geen opgebouwde immuniteit. Immuniteit ontwikkelt zich na herhaaldelijke blootstelling, maar dat kost tijd. Bovendien is hun darmslijmvlies dunner en kwetsbaarder, waardoor de schade groter is bij infectie.

Volgens onderzoek van de University of Arkansas kan een kuiken met een zware infectie tot wel 25% minder gewichtstoename vertonen en blijvende darmschade oplopen. Snelle actie is dus cruciaal.

 

 

Symptomen van coccidiose

De ernst varieert per dier en per soort Eimeria. Mogelijke symptomen:

  • Diarree: (mosterd)geel, lichtbruin of roodbruin of bloederig (donker als verteerd bloed), schuimend en vaak ruikt het flink.

  • Sloomheid, kop ingetrokken

  • Vermagering ondanks eetlust

  • Bleke kam en lellen

  • Doffe, vieze veren

  • Uitdroging

  • Plotselinge sterfte bij kuikens

💡 Ook milde infecties zonder duidelijke klachten kunnen de weerstand verlagen en de darmwerking verstoren. Hierdoor ontstaat een verhoogde kans op andere darmproblemen, zoals overgroei van bacteriën (zoals Clostridium perfringens, een bacterie die ernstige diarree en ontsteking van de darmwand kan veroorzaken).

 

 

Hoe richt coccidiose schade aan?

Coccidiën hechten zich aan de darmwand en doorboren deze om zich voort te planten. Hierdoor:

  • Vernietigen ze de darmvlokken, waardoor het oppervlak voor opname van voedingsstoffen drastisch afneemt.

  • Veroorzaken ze bloedingen en lekkage van darminhoud, waardoor elektrolyten, eiwitten en vocht verloren gaan.

  • Verstoren ze het evenwicht in de darm, waardoor slechte bacteriën kunnen gaan overheersen (bijvoorbeeld bij een ontsteking, ook wel darmontsteking of enteritis genoemd).

Onderzoek uit Canada (Poultry Health Services) toont aan dat coccidiose de kans op secundaire infecties aanzienlijk verhoogt.

 

 

Het belang van mestonderzoek, jouw kip vertelt het via haar poep

Het lijkt misschien wat gek, maar de mest van je kip zegt veel over haar gezondheid. En juist door mestonderzoek kun je op tijd ontdekken of er iets mis is zelfs als je kip nog geen duidelijke klachten heeft.

Een coccidiose-infectie is onder de microscoop goed zichtbaar. Door gericht te screenen op oöcysten, weet je precies of behandeling nodig is.

💡 Mestonderzoek voorkomt dat je onnodig middelen geeft óf juist te laat bent. En het mooie is: je hoeft er niets speciaals voor in huis te halen. Verzamel gewoon wat mest in een schoon bakje of zakje en stuur het op.

Heb je twijfels, wil je hulp of advies? Mail of app me gerust. Samen kijken we wat nodig is.

 

 

Behandeling van coccidiose

Regulier:

  • Toltrazuril (bijv. Baycox): remt de ontwikkeling van Eimeria in de darm, werkt snel en krachtig.

Dit middel worden via het drinkwater toegediend. Strikte dosering en duur zijn belangrijk om resistentie en terugval te voorkomen.

Behandel altijd de hele toom. Reinig het hok tijdens de kuur grondig.

 

 

Natuurlijke ondersteuning bij coccidiose

Natuurlijke middelen kunnen tijdens én na een infectie helpen bij het herstel en de weerstand. Voorbeelden:

  • Oregano-extract: 1–2 ml per liter water, 3–5 dagen achter elkaar. Antimicrobieel en ontstekingsremmend.

  • Knoflookextract: 2–4 druppels per liter water, max. 2–3 dagen per week. Werkt ondersteunend bij de afweer.

  • Tijm/Rozemarijn-thee: handje kruiden op 1 liter water, afkoelen en mengen. 2–3 keer per week geven.

  • Appelciderazijn: 5–10 ml per liter water, 3 dagen per week. Niet bij metalen drinkbakken.

  • Probiotica/Prebiotica: volgens verpakking. Ondersteunen darmflora (bijv. Darmbalans van Vitavogel).

  • Elektrolytenmix: volgens verpakking. Herstelt vocht- en zoutbalans (bijv. Vivace Energy Boost).

Producten uit ons assortiment ter ondersteuning bij Coccidiose:

  • Kidon (De Kippenclub): natuurlijke ondersteuning voor darmgezondheid, curatief en preventief inzetbaar.

  • Darmbalans (Vitavogel): zorgt voor een goede zuurgraad in de darm waar parasieten een hekel aan hebben, curatief en preventief inzetbaar

  • Multivitamines: om de nodige ondersteuning te geven omdat opname voeding vaak verminderd is als ze ziek worden.

  • Vivace Energy Boost: om je zieke, lusteloze kip even een extra boost te geven zodat ze vaak weer wat zelfstandig kunnen gaan eten en op krachten komen.

 

 

Preventie: zo voorkom je uitbraken

Managementmaatregelen:

  • Dagelijks controleren op natte plekken

  • Bodembedekking (zoals vlas of hennep) regelmatig verversen

  • Drink- en voerbakken verhoogd en schoon houden

  • Ruime, goed geventileerde hokken

  • Nieuwe dieren apart houden (quarantaine)

Voedingsondersteuning:

 

 

Conclusie

Coccidiose is een hardnekkige en verraderlijke aandoening, maar met de juiste kennis en preventie goed onder controle te houden. Internationale onderzoeken tonen aan dat hygiëne, mestonderzoek en gerichte supplementen de sleutel zijn. Behandel niet op goed geluk, maar op basis van feiten en laat je adviseren bij twijfel.

📬 Hulp nodig bij het kiezen van een behandeling of preventiemiddel? Neem gerust contact op!

Liefs van Lin 

 

 

Bronnen

 

verschillende soorten coccidiose schema

«   »