Kiemtarwe voor kippen: zinvol extraatje of overschat wondermiddel?

Ik ben zelf nogal allergisch voor woorden als superfood en wondermiddel, zeker als het over kippen gaat. Kiemtarwe is geen magie in een bakje en het vervangt ook geen goede basisvoeding. Wat het wél kan zijn, is een praktische en natuurlijke aanvulling, vooral in de winter, wanneer kippen minder te doen hebben en verveling sneller op de loer ligt.

In dit artikel kijk ik daarom nuchter naar kiemtarwe voor kippen. Wat is het precies, wat doet het wel, wat doet het niet, en waar moet je op letten zodat het een veilige en zinvolle aanvulling blijft.

---

Waarom kiemgroen juist in de winter zo fijn werkt

In de winter en het vroege voorjaar gebeurt er weinig in de tuin. De grond is kaal, het gras groeit nauwelijks en alles wat kippen in de zomer vanzelf vinden, is ineens weg. Kippen zijn dieren die gemaakt zijn om bezig te zijn: zoeken, pikken, trekken, ontdekken. Als die prikkels ontbreken, zie je vaak dat ze sneller verveeld raken.

Dat hoeft niet meteen tot grote problemen te leiden, maar het uit zich wel in onrust, meer onderlinge irritatie of simpelweg minder tevreden gedrag. Veel mensen zoeken oplossingen tegen verveling bij kippen in speelgoed of snacks, maar voer dat uitnodigt tot scharrelen kan minstens zo effectief zijn.

Kiemgroen brengt in die periode iets terug wat de tuin tijdelijk niet biedt: werk. Een grasmat van kiemtarwe nodigt uit tot trekken, lospikken en onderzoeken. Het is niet alleen iets om te eten, maar ook iets om mee bezig te zijn. En dat maakt het voor mij vooral waardevol in de winter.

---

Wat is kiemtarwe precies?

Kiemgraan zijn gewoon graansoorten die van diverse granen kunnen zijn, zoals tarwe, gerst en die je eerst weekt en daarna laat ontkiemen. In plaats van een droge korrel krijg je na een paar dagen een combinatie van:

• een zachtere korrel,

• kleine worteltjes,

• en een groen sprietje.

Sommige mensen voeren tarwe al bij korte kiempuntjes, anderen laten het doorgroeien tot een stevige grasmat in trays. In dit artikel ga ik uit van die grasmat, omdat die in de praktijk prettig werkt: overzichtelijk, goed te doseren en makkelijk in stukken te snijden.

---

Wat verandert er als je tarwe laat kiemen?

Zonder het ingewikkeld te maken: tijdens het kiemen komt de tarwekorrel in een groeifase. Daardoor verandert de structuur. Het geheel wordt zachter en bevat meer vocht dan droog graan.

Dat betekent niet dat het ineens “beter” of magisch is, maar wel dat het anders is. Veel kippen eten het vlot en kippenhouders ervaren het als een zachte aanvulling naast het gewone voer. Meer moet je er eigenlijk niet van maken,  en dat is ook meteen de kracht ervan.

---

Wat heb je eraan bij hobbykippen?

Bezigheid en natuurlijk gedrag

Voor mij is dit het belangrijkste punt. Kiemtarwe geeft kippen iets te doen. In een periode waarin de ren weinig te bieden heeft, zorgt zo’n grasmat voor activiteit en afleiding. Ze zijn er zichtbaar druk mee, en dat helpt verveling te doorbreken.

Variatie in het menu

Kiemgroen vervangt geen volledig voer, maar brengt wel afwisseling. Iets groens, iets vers, iets met structuur. Zeker in de winter is dat een fijne aanvulling op een verder vrij droog menu.

Meer vocht, andere textuur

Omdat kiemgroen veel vocht bevat, is het een andere “hap” dan droog graan of alleen korrels. Dat maakt het voor veel mensen een logisch extraatje, zonder dat je meteen allerlei supplementen hoeft te geven.

---

Is kiemtarwe dan ook echt gezond?

Het eerlijke antwoord is: het kan gezond passen, zolang je het op de juiste manier inzet.

Kiemtarwe is bedoeld als aanvulling, niet als basis. Je kippen hebben een stabiele hoofdvoeding nodig die alle voedingsstoffen in de juiste verhoudingen bevat. Kiemtarwe komt daar bovenop, niet in plaats daarvan.

Daarnaast geldt hier heel duidelijk: meer is niet altijd beter. En daarmee komen we bij twee belangrijke aandachtspunten.

---

Twee dingen waar je echt op moet letten

1. Hygiëne: schoon werken is geen detail

Kiemen betekent vocht, en waar vocht is, kan ook schimmel ontstaan. Daarom is goed spoelen en regelmatig water verversen essentieel.

Mijn simpele vuistregel:

• ziet het er schoon uit en ruikt het fris → prima

• ruikt het muf, is het slijmerig of twijfel je → weggooien

Kippen hoeven geen twijfelachtig voer te eten, hoe zonde het ook voelt om iets weg te gooien.

2. Porties: voorkom problemen bij gulzige kippen

Kippen hebben een krop waarin voer tijdelijk wordt opgeslagen. Als een kip in korte tijd grote hoeveelheden eet — zeker als het om vezelrijk groen gaat — kan dat problemen geven.

Dat betekent niet dat kiemgroen gevaarlijk is, maar wel dat je:

• kleine porties geeft,

• rustig opbouwt,

• en restjes weghaalt als ze klaar zijn.

Liever vaker een beetje dan één keer een enorme mat.

---

Praktische tip: meerdere trays voor een doorlopende voorraad

Wil je regelmatig kiemgroen aanbieden, dan werkt het prettig om meerdere trays tegelijk op te starten. Bijvoorbeeld:

• Dag 1: tray 1

• Dag 2: tray 2

• Dag 3: tray 3

Zo schuift het vanzelf door en heb je steeds iets klaar om te oogsten, zonder dat je hoeft te plannen of te haasten.

---

Stappenplan: zelf kiemgroen maken voor kippen (tarwe-kiemgras)

Benodigdheden

• Glazen pot

• Vergiet, stukje gaas of lapje stof met elastiek

• Kiemgranen

• Kiem- of spruittrays (1 met gaatjes, 1 dichte)

• Kraan met sproeikop of plantenspuit

• Schaal + schone theedoek

---

 

Dag 1 – Weken

Doe 1 cup tarwe in een glazen pot.
Vul met water tot alle korrels ruim onderstaan.
Bedek met gaas, een lapje stof of gebruik een vergiet tijdens het spoelen.
Laat 24 uur weken.

’s Ochtends en ’s avonds:

 Water afgieten
Goed spoelen tot het water helder is
Opnieuw vullen
De korrels zwellen nu op.

---

 

Dag 2 – Laten kiemen in een vochtige theedoek

Giet het water volledig af en spoel de tarwe opnieuw.
Leg een natte, schone theedoek in een schaal en verdeel de tarwe.
Vouw de doek losjes dicht.

Spoel ’s ochtends en ’s avonds even in een vergiet en leg terug in de vochtige doek.
De doek moet vochtig blijven, niet nat, het moet niet in water meer liggen.
Na een dag zie je witte kiempuntjes verschijnen.

---

 

Dag 3 – Overzetten in trays

Zodra de eerste kiempuntjes zichtbaar zijn:

Verdeel de gekiemde tarwe in de tray met gaatjes
Plaats deze in de dichte tray
Dek af met een licht vochtige theedoek

Laat dit 24 uur staan, zodat:

De korrels donker, stil en licht vochtig liggen
De kieming gelijkmatig start
De wortelmat later dichter en steviger wordt

---

Dag 4 – Eerste sprietjes

Haal de theedoek weg: de eerste groene puntjes verschijnen.
Sproei ’s ochtends en ’s avonds met een plantenspuit of houd het voorzichtig onder de kraan

---

 

Dag 5 – Wortelmat vormt zich

De eerste worteltjes worden zichtbaar.
Spoel voorzichtig onder de kraan en laat goed uitlekken.
Wordt het te nat, giet dan overtollig water af. Onderin de bak kan je evt een klein laagje water zetten waar de wortels bij kunnen.
Verder blijf je 2x per dag sproeien of spoelen onder de kraan.

---

 

Dag 6–7 – Dichtere grasmat

De sprieten worden steviger en vormen een mooi matje.
Controleer dagelijks:

wit en fris = goed
slijmerig of muf = te nat

Bij te veel vocht:

Water afgieten
Alles kort afspoelen
Tijdelijk zonder waterlaagje laten groeien

---

 

Dag 8–9 – Oogsten

Je kunt oogsten wanneer:

De sprieten stevig rechtop staan

Veel sprieten hun tweede bladpuntje krijgen

Haal de tray met gaatjes eruit, snijd de wortelmat in stukken en voer zowel het gras als de wortels.
Je kunt ook de gehele tray bij je kippen zetten, ze eten alles op die manier wel uit de tray.

---