Windeieren bij kippen, ei zonder schaal, wat is het en hoe voorkom je het?
Veel kippenhouders schrikken als ze ineens een slap, zacht ei vinden in het hok. Een kip die een ei zonder schaal legt – een zogenaamd windei – komt vaker voor dan je denkt. Soms gebeurt het één keer en is er niets aan de hand, maar als het regelmatig terugkomt kan het wijzen op tekorten of een gezondheidsprobleem.
In dit artikel leg ik je uitgebreid uit wat een windei is, waarom een kip een ei zonder schaal legt, welke risico’s eraan verbonden zijn en vooral wat jij kunt doen om te zorgen dat je kippen sterke eieren leggen met een stevige schaal.
Wat is een windei bij kippen?
Een windei is een ei zonder harde kalkschaal, of een ei met een dun, slap schilletje dat gemakkelijk scheurt. Het voelt zacht aan en kan al breken nog voor je het oppakt.
Een normaal ei heeft altijd een stevig omhulsel van kalk (calciumcarbonaat). Bij een windei is dit beschermende laagje niet of onvoldoende gevormd. Vaak komt het doordat het legproces te snel gaat: het ei verlaat de eileider voordat er genoeg tijd is geweest om de schaal te vormen.
Vooral jonge kippen die net beginnen met leggen of oudere hennen die minder efficiënt voedingsstoffen opnemen, hebben vaker last van windeieren.
Hoe vormt een kip een ei met schaal?
Het proces van ei-vorming bij een kip is bijzonder en vraagt veel van het lichaam.
-
In de eierstok rijpt het eigeel.
-
In de eileider komen er laagjes eiwit omheen.
-
In het laatste deel van de eileider wordt de kalkschaal gevormd.
Die laatste stap duurt het langst: gemiddeld 18 tot 20 uur. Voor de schaalvorming gebruikt de kip calcium, fosfor en vitamine D3. Als er onvoldoende voedingsstoffen beschikbaar zijn, of het proces om andere redenen verstoord wordt, ontstaat er een windei.
Oorzaken van windeieren bij kippen
Een windei ontstaat nooit zomaar. Vaak is er een oorzaak die te maken heeft met voeding, leeftijd, omstandigheden of gezondheid.
1. Jonge kippen
Hennen die net beginnen met leggen hebben nog een onregelmatige hormooncyclus. Soms schuift een ei te snel door het legapparaat, waardoor de schaalvorming niet compleet is.
2. Oudere kippen
Bij oudere hennen neemt de opname van voedingsstoffen af. Het lichaam verdeelt energie anders en soms lukt het niet meer om voldoende kalk in de schaal te leggen.
3. Tekort aan calcium of vitamine D3
Een kip kan geen sterke schaal maken zonder kalk en vitamine D3.
-
Calcium is de bouwstof voor de schaal.
-
Vitamine D3 zorgt dat calcium uit het voer ook daadwerkelijk wordt opgenomen.
Kippen die te weinig zonlicht krijgen of te eenzijdig voer eten, lopen sneller tekorten op.
4. Stress
Schrikmomenten, herrie, nieuwe kippen in de toom of zelfs een roofvogel boven het hok kunnen ervoor zorgen dat een kip haar ei te snel legt. Het resultaat: een slap ei zonder schaal.
5. Infecties of beschadigingen van de eileider
Een ontsteking of bacteriële infectie (bijvoorbeeld door E. coli of Mycoplasma) kan het legapparaat beschadigen. Daardoor worden eieren onregelmatig gevormd en kunnen windeieren ontstaan.
6. Overgewicht
Een te dikke kip heeft meer druk rond de eileider en kan verstoppingen krijgen. Dat bemoeilijkt een normale eivorming.
7. Hitte en vochtbalans
Tijdens warme dagen verliezen kippen veel vocht en mineralen door hijgen. Hierdoor kan de opname van calcium verminderen. Het gevolg: dunne schalen of windeieren.
8. Hormonale verstoringen
Soms is de hormoonhuishouding tijdelijk uit balans, bijvoorbeeld tijdens de overgang van rui naar legperiode. Hierdoor worden eieren onregelmatig afgewerkt.
Gevolgen van windeieren
Een enkel windei is niet gevaarlijk. Maar als het vaak gebeurt, kunnen er problemen ontstaan:
-
Scheuren in de eileider → een windei kan onderweg kapotgaan en ontstekingen veroorzaken.
-
Eibinding → het vlies van het ei blijft steken in de eileider.
-
Peritonitis (buikvliesontsteking) → als eigeel of vlies in de buik komt, kan dit ernstige ontstekingen geven.
-
Stress → kippen moeten langer persen en raken uitgeput.
-
Eten van eieren → als een kapot windei wordt opgegeten, kunnen kippen eraan wennen en andere eieren ook gaan openpikken.
Hoe vaak leggen kippen windeieren?
Af en toe een windei hoort erbij. Zeker bij jonge hennen is het normaal. Maar leg je regelmatig slappe eieren of zie je meerdere kippen ermee, dan is er waarschijnlijk iets mis met voeding, omstandigheden of gezondheid.
Hoe voorkom je windeieren bij kippen?
Gelukkig zijn er veel manieren om te zorgen dat jouw kippen stevige eieren leggen.
Goede voeding
-
Geef compleet legvoer met minimaal 4% calcium.
-
Bied altijd grit of oesterschelpen apart aan. Kippen voelen zelf aan hoeveel kalk ze nodig hebben.
-
Controleer of het voer vitamine D3 bevat.
👉 In mijn shop vind je grit, oesterschelpen en ondersteunende supplementen die helpen bij een sterke schaalvorming.
Zonlicht en frisse lucht
-
Laat kippen dagelijks buiten scharrelen. Zonlicht zorgt voor natuurlijke aanmaak van vitamine D3.
-
Vooral in de winter kun je een supplement geven om tekorten aan te vullen.
Rust en stabiliteit
-
Houd de toom rustig en stabiel.
-
Vermijd schrikmomenten, zoals plots nieuwe kippen toevoegen of vaak verplaatsen van het hok.
Voorkom overgewicht
-
Geef geen overdaad aan vetrijke snacks zoals mais of zonnebloempitten.
-
Zorg dat kippen voldoende bewegen.
Hitte en vochtbalans
-
Op warme dagen altijd vers water aanbieden.
-
Voeg bij extreme hitte eventueel elektrolyten toe om vocht- en mineralenbalans te herstellen.
👉 Producten zoals een elektrolytenmix kunnen hierbij goed ondersteunen.
Gezondheid controleren
-
Laat mestonderzoek doen bij aanhoudende problemen.
-
Raadpleeg een dierenarts of pluimveedeskundige als je een infectie vermoedt.
Praktische tips bij windeieren
-
Ruim een windei direct op, zodat kippen niet leren eieren te eten.
-
Controleer de kip als ze perst of bol zit; dit kan wijzen op eibinding.
-
Zorg dat grit en oesterschelpen altijd beschikbaar zijn.
-
Gebruik eventueel een supplement met vitamine D3 en mineralen in periodes van stress of herstel.
-
Controleer het legnest: meerdere legplaatsen voorkomt stress en ongelukken.
Wat te doen als een kip een windei legt?
-
Gooi het ei weg zodat andere kippen het niet opeten.
-
Observeer de kip: eet ze goed, loopt ze normaal, geen persen?
-
Bied extra kalk aan via grit, schelpen of een supplement zoals calciumfit.
-
Geef rust en water een stabiele omgeving helpt de cyclus weer op gang.
-
Overweeg een multivitamine met vitamine D3, zeker in de winter of bij verminderde weerstand zoals die van Koudijs
- Mestonderzoek mogelijk krijg je kip niet genoeg voedingsstoffen binnen doordat het last heeft parasieten zoals wormen die de opname van voedsel beinvloeden. Deze zijn makkelijk bij ons te doen via de post, kijk hier voor informatie
Preventieve ondersteuning met producten
Bij windeieren draait het vooral om calcium, vitamine D3 en een gezonde weerstand. Deze producten kunnen preventief ondersteunen:
-
Grit & oesterschelpen – de basis voor schaalvorming.
-
Vitamine D3-supplementen – zeker in de winter of bij binnenkippen.
-
Elektrolytenmix – bij warme dagen of stress om mineralen aan te vullen.
-
Multi Herbal Mix – ondersteunt de algehele weerstand en spijsvertering.
-
Immun-Fit – versterkt de conditie, vooral tijdens de rui of na stress.
👉 Je vindt deze middelen in mijn webshop. Ze zijn geen medicijnen, maar ze helpen kippen sterk en gezond te houden zodat de kans op windeieren kleiner wordt.
Veelgestelde vragen over windeieren
Wat is een windei?
Een ei zonder harde schaal, soms alleen met een dun vlies.
Waarom legt mijn kip een ei zonder schaal?
Door tekorten aan calcium of vitamine D3, stress, hitte, infecties of hormonale schommelingen.
Is een windei gevaarlijk?
Een enkele keer niet. Maar als het vaak gebeurt, kan het leiden tot ontstekingen of eibinding.
Hoe voorkom ik windeieren?
Met goed legvoer, grit, vitamine D3, zonlicht, rust en hygiëne.
Mag ik kippen zuivel geven voor extra kalk?
Nee, kippen kunnen zuivel niet goed verteren. Beter is grit of een supplement speciaal voor kippen.
Komen windeieren bij alle rassen evenveel voor?
Nee. Hoge-productierassen hebben sneller last bij tekorten. Rustigere rassen leggen meestal constanter.
Kunnen kippen herstellen van regelmatig windeieren leggen?
Ja, vaak wel. Met de juiste voeding, extra kalk en ondersteuning kan het probleem verminderen.
Conclusie
Af en toe een windei hoort bij het houden van kippen, vooral bij jonge hennen of tijdens hete zomerdagen. Maar leg je kippen regelmatig eieren zonder schaal, dan is het een signaal dat er iets niet goed zit.
Met de juiste voeding, altijd beschikbaar grit en schelpen, zonlicht, rust en ondersteuning met de juiste supplementen, verklein je de kans aanzienlijk. Zo help je jouw kippen stevige, gezonde eieren leggen met een sterke kalkschaal.
👉 Heb je twijfels of zie je dat je kip vaker slappe eieren legt? Neem gerust contact met me op, ik denk graag met je mee.
Disclaimer: Ik ben geen dierenarts. Alles wat je leest is gebaseerd op mijn eigen kennis en ervaring. Natuurlijke middelen zijn bedoeld als ondersteuning en niet als vervanging van een behandeling door de dierenarts. Bij twijfel of ernstige klachten raadpleeg altijd een dierenarts.