Wat kippenmest vertelt over de gezondheid van je kippen
In dit artikel bespreken we wat verschillende kleuren kippenmest kunnen betekenen:
✔ Bruine mest – normaal of cecale mest
✔ Groene mest – voer of gal bij ziekte
✔ Gele mest – darmirritatie of parasieten
✔ Witte mest – uraten of nierproblemen
✔ Zwarte mest – voeding of bloeding
✔ Rode mest – slijm of bloedverlies
Kippenmest kan veel inzicht geven in de gezondheid van je dieren. Door goed op de mest te letten, zoals kleur, vorm, vochtigheid en inhoud, kun je vroegtijdig signaleren of een kip gezond is of mogelijk ziek dreigt te worden. In dit artikel leggen we in begrijpelijke taal uit waar je op kunt letten als hobbykippenhouder.
De basis: wat is kippenmest eigenlijk?
Kippen hebben, anders dan mensen, geen aparte uitgang voor urine en ontlasting.
Alles verlaat het lichaam via één opening: de cloaca.
De mest bestaat uit:
-
Voedselresten uit de darmen
-
Uraten (de vaste vorm van urine)
-
Soms wat slijm of vocht van de darmwand
De witte afzetting bovenop de drol is dus geen schimmel of kalk, maar urinezuur.
Een gezonde kip produceert per dag ongeveer 100 tot 150 gram mest, waarvan zo’n 75% uit vocht bestaat.
Gezonde mest is stevig, bruin van kleur en heeft een wit topje.
Daarnaast poept elke kip enkele keren per dag een andere soort mest: cecale mest oftewel blindedarmmest.
Die is dunner, glanzend en ruikt sterker. Dat is volkomen normaal en hoort bij een gezonde spijsvertering.
Wat de kleur van kippenpoep je vertelt
De kleur van kippenmest zegt veel over wat er in het lichaam van de kip gebeurt.
Hieronder lees je wat elke kleur kan betekenen.
🟤 Bruine kippenmest – normaal en gezond
Bruine mest is een goed teken. De kip verteert haar voer goed en de spijsvertering werkt zoals het hoort.
De structuur is meestal stevig en met een wit topje.
Daarnaast is er donkerbruine cecale mest , brijachtig, glanzend en met een sterke geur.
Dat hoort erbij en is juist een teken van een actieve darmwerking.
Let op:
-
Bleekbruine of zandkleurige mest → kan duiden op verminderde opname van voedingsstoffen.
-
Alleen brijachtige mest → kan wijzen op een verstoorde darmflora.
🟢 Groene kippenmest – gal of ziekte
Groene mest ontstaat door gal, een natuurlijke stof uit de lever die helpt bij vetvertering.
Wanneer een kip niet eet, wordt gal niet opgenomen en komt het ongebruikt in de mest terecht.
De kleur varieert van donkergroen tot felgroen.
Oorzaken van groene mest:
-
Ziekte of koorts (kip eet niet)
-
Leverproblemen of leververvetting
-
Infecties (zoals Salmonella of infectieuze bronchitis)
-
Tekorten aan vitamines of mineralen
-
Langdurige stress of uitdroging
Wat kun je doen:
Bied goed verteerbare voeding aan, zorg dat de kip drinkt en ondersteun met natuurlijke middelen.
Niet alles mag worden vermeld waarvoor producten kunnen worden gebruikt.
Heb je vragen over de verzorging of wil je weten welke ondersteuning past bij jouw kippen?
Neem gerust contact op of kijk bij de ondersteunende producten in mijn webshop, ik help je graag verder.
🟡 Gele kippenmest – irritatie of parasieten
Gele mest kan soms door voer komen (zoals maïs of kurkuma), maar vaak wijst het op darmproblemen.
Felgele, schuimende of slijmerige mest ontstaat vaak bij:
-
Coccidiose (vooral bij jonge kippen)
-
Worminfecties
-
Bacteriële darminfecties
-
Galverstoring of stress
De kleur wordt veroorzaakt doordat gal niet goed wordt heropgenomen in de darm.
Advies:
Zie je dit bij meerdere kippen tegelijk?
Laat mestonderzoek doen om wormen of coccidiose uit te sluiten.
⚪ Witte kippenmest – alleen urine of nierschade
Elke gezonde keutel heeft een wit topje, dat zijn de uraten (de vaste vorm van urine).
Wordt de hele mest echter wit of waterig wit, dan eet de kip niet meer.
Oorzaken van volledig witte mest:
-
De kip eet of drinkt niet
-
Uitdroging bij hitte of ziekte
-
Infectie van de nieren (bijv. IB-virus)
-
Vergiftiging of medicijnbelasting
Zie je alleen witte mest, dan is dit altijd reden voor zorg. Controleer direct of de kip nog eet en drinkt.
⚫ Zwarte kippenmest – voeding of bloeding
Zwarte mest kan onschuldig zijn, bijvoorbeeld na het eten van:
-
bessen of donker fruit
-
houtskool-grit
-
insecten of pikstenen met pigment
Maar pikzwarte, teerachtige mest zonder duidelijke reden wijst meestal op een bloeding in de maag of darm.
Mogelijke oorzaken:
-
Coccidiose
-
Inwendige bloeding
-
Vergiftiging
-
Ernstige ontsteking van de kliermaag
Ruikt de mest metaalachtig of ijzerachtig?
Dan is er waarschijnlijk sprake van bloed. Raadpleeg een dierenarts of laat mestonderzoek doen.
🔴 Rode kippenmest – bloed of slijm
Rode mest ziet er vaak heftig uit, maar niet elk rood kleurtje is gevaarlijk.
Licht roodbruin slijm:
→ kan een natuurlijk proces zijn, waarbij de darmwand zichzelf vernieuwt.
Helder rood bloed:
→ duidt op beschadiging van de darmwand, meestal door coccidiose of wormen.
Na ontwormen rood slijm?
Dat is meestal een goed teken: de darm stoot het beschadigde slijmvlies af.
Wanneer oppassen:
-
Helder bloed in meerdere keutels
-
Meerdere kippen met bloed of slijm
-
Sloomheid of verminderde eetlust
Laat mestonderzoek doen en ondersteun met darmherstellende middelen.
Structuur, vocht en inhoud van de mest
De vorm en consistentie van de mest zijn minstens zo belangrijk als de kleur.
Extra signalen om op te letten:
- Onverteerde zaden of voer: wijst op wormen of slechte vertering
- Schuim: vaak bij coccidiose
- Zichtbare wormen: altijd reden tot behandeling
Wanneer is kippenpoep afwijkend?
Een enkele rare keutel is geen ramp.
Maar zie je onderstaande signalen terug, dan is er meer aan de hand:
- bloed of helder rood slijm
- langdurige diarree of waterige mest
- alleen witte mest zonder bruine delen
- zwarte mest zonder verklaring
- zichtbare wormen
- meerdere kippen met afwijkende mest
➡️ Isoleer de kip indien nodig, observeer goed en laat mestonderzoek doen.
Je kunt dit eenvoudig bestellen via Kippen van Lin – Mestonderzoek per post.
Natuurlijke ondersteuning
Niet alles mag worden vermeld waarvoor producten kunnen worden gebruikt.
Heb je vragen over de verzorging of wil je weten welke ondersteuning past bij jouw kippen?
Neem gerust contact op of kijk bij de ondersteunende producten in mijn webshop, ik help je graag verder.
Tot slot
Kippenmest vertelt een verhaal, als je weet waar je op moet letten.
Door er af en toe bij stil te staan, leer je de signalen herkennen en kun je sneller ingrijpen bij ziekte of stress.
Het klinkt misschien wat vreemd, maar een oplettende kippenhouder kijkt niet alleen naar de kip, maar ook naar wat er onder het stokje ligt.
Zo houd je je kippen gezond, energiek en in balans.
Ik ben geen dierenarts.
Alles wat je leest is gebaseerd op mijn eigen ervaring en kennis.
Natuurlijke middelen zijn bedoeld als ondersteuning en niet als vervanging van een behandeling door de dierenarts.
Bij twijfel of ernstige klachten: raadpleeg altijd een dierenarts.
Bronnen & achtergrondinformatie
-
Merck Veterinary Manual – Poultry: Gastrointestinal Diseases
www.merckvetmanual.com -
PoultryDVM – Clinical Signs: Chicken Droppings Chart
www.poultrydvm.com -
Backyard Chickens Community – Poop Chart Explained
www.backyardchickens.com -
The Chicken Chick – What’s Normal Chicken Poop?
www.the-chicken-chick.com -
Veterinary Pathology Journal – Lesions and enteric changes in poultry diseases
(Samenvatting en inzichten via open access databases) -
University of Georgia – Poultry Science Department
Basics of Avian Digestive Physiology and Health Monitoring
(Lesmateriaal gebruikt in veterinaire opleidingen) -
Eigen observaties, praktijkervaring en mestonderzoeken
Door Linda van den Heuvel – Kippen van Lin
