Kippen in de rui? Help mijn kip verliest zijn veren

Kippen in de rui – alles over verenverlies, weerstand en verzorging

De rui is een periode waar iedere kippenhouder vroeg of laat mee te maken krijgt. Kippen verliezen hun oude veren en maken nieuwe aan, een proces dat veel energie vraagt en dat je kippen tijdelijk kwetsbaarder maakt. In dit uitgebreide artikel leg ik je stap voor stap uit wat de rui inhoudt, waarom het gebeurt, hoe je je kippen herkent in deze fase en vooral wat je kunt doen om ze goed te ondersteunen. Met de juiste verzorging komen je kippen niet alleen sterker uit de rui, maar krijgen ze ook weer een prachtig glanzend verenkleed.

---

Wat is de rui bij kippen?

Veren hebben een beperkte levensduur. Door regen, zonlicht, stof en dagelijks gebruik slijten ze langzaam en verliezen ze hun isolerende werking. Tijdens de rui vervangt de kip dit oude verenkleed door nieuwe, sterke veren. De veerfollikels in de huid produceren verse veren die de kip beschermen tegen kou, vocht en beschadiging.

De rui is dus geen ziekte, maar een noodzakelijk en natuurlijk proces. Wel kost het de kip enorm veel energie, waardoor ze vaak tijdelijk stoppen met leggen, minder actief zijn en vatbaarder worden voor infecties.

---

Wanneer ruien kippen?

De meeste kippen beginnen te ruien in het najaar zodra de dagen korter worden. Het afnemende daglicht geeft een signaal aan het lichaam om nieuwe veren aan te maken. Toch houden kippen zich niet altijd aan dit schema. Er zijn verschillende situaties waarin een kip eerder of juist later in de rui kan komen:

• Na een periode van broedsheid

• Na ziekte of stress, bijvoorbeeld door een verhuizing of verandering in de groep

• Bij intensieve leg gedurende de zomer

• Wanneer er plotseling verschil is in voeding of leefomgeving

Elke kip volgt haar eigen ritme. Sommige ruien elk jaar rond dezelfde periode, andere laten zich leiden door omstandigheden.

---

De jeugdrui bij kuikens

De eerste rui die een kip doormaakt heet de jeugdrui. Deze vindt plaats tussen de zes en twaalf weken. De donsveertjes worden dan vervangen door de eerste echte veren. Rond zestien tot achttien weken volgt vaak nog een tweede jeugdrui waarin het volwassen verenkleed zichtbaar wordt. In deze periode zie je ook duidelijker verschillen tussen hennen en hanen, doordat hanenkammen, staartveren en soms kleurpatronen zich ontwikkelen.

De jeugdrui is meestal minder zwaar dan de rui van volwassen kippen, maar ook kuikens hebben in deze fase veel eiwitten en mineralen nodig om gezonde veren op te bouwen.

---

Zachte rui en harde rui bij kippen

Niet alle kippen verliezen hun veren op dezelfde manier.

• Zachte rui: de kip verliest langzaam verspreid haar veren. Ze blijft er redelijk netjes uitzien, al zie je wel dat het verenkleed dunner wordt.

• Harde rui: de kip verliest in korte tijd grote plukken veren en kan er zelfs bijna kaal uitzien. Dit ziet er soms schokkend uit, maar is meestal niet gevaarlijk zolang de kip gezond blijft. Soms tref je daardoor ineens je gehele kippenhok aan vol met veren.

Een harde rui komt vaker voor bij intensieve legkippen en bij bepaalde rassen zoals Leghorns of hybride leghennen. 

---

Waarom de rui veel vergt van je kip

Nieuwe veren bestaan grotendeels uit keratine, een eiwit dat het lichaam zelf moet aanmaken. Voor elke veer gebruikt de kip voedingsstoffen die normaal naar de eierproductie of het immuunsysteem zouden gaan. Daarom stoppen de meeste kippen tijdelijk met leggen en lijken ze vermoeid of teruggetrokken.

Tijdens de rui kan het lichaam minder goed weerstand bieden tegen infecties. Ook parasieten zoals  wormen hebben in deze periode sneller vat op kippen omdat de weerstand daalt. Het is dus extra belangrijk om je toom in deze periode goed te ondersteunen.

---

Gedrag en uiterlijk tijdens de rui

Een kip in de rui gedraagt zich anders dan je gewend bent. Je kunt letten op de volgende kenmerken:

• Veren vallen uit, vaak zichtbaar in het hok of in de ren

• Kale plekken op rug, borst of nek

• Verminderde eetlust en minder scharrelgedrag

• Geen of veel minder eieren

• Soms wat suf of teruggetrokken gedrag

Ook de kam en lellen kunnen er flets of kleiner uitzien. Dit is normaal en trekt weer bij zodra de kip volledig is doorgeruid.

---

Kunnen kippen van kleur veranderen door de rui?

Ja, het komt voor dat kippen na de rui een iets andere kleur tonen. Dit kan genetisch bepaald zijn, maar ook komen door zonlicht dat de oude veren had gebleekt. De nieuwe veren kunnen donkerder, glanzender of soms juist lichter uitvallen. Vooral kippen met gemengde of gespikkelde patronen kunnen zichtbaar van uiterlijk veranderen.

---

Hoe lang duurt de rui bij kippen?

De duur van de rui varieert van kip tot kip. Gemiddeld duurt het proces zes tot acht weken, maar bij oudere kippen kan het wel drie maanden duren voordat alle veren weer volledig zijn aangegroeid. Factoren zoals voeding, gezondheid en stress spelen hierbij een grote rol.

---

Ondersteuning van kippen tijdens de rui

De rui vraagt om een aangepaste verzorging. Dit is de periode waarin je kippen écht baat hebben bij extra aandacht voor voeding en leefomgeving.

Voeding rijk aan eiwitten

Eiwitten zijn de bouwstenen van nieuwe veren. Je helpt je kippen door naast de gewone legkorrel extra eiwitten aan te bieden. Dit kan met dierlijke eiwitten zoals meelwormen of met supplementen. Onze Insectenmix is hier ideaal voor en wordt door kippen graag gegeten.

Extra vitamines en mineralen

Omdat de weerstand lager is, kan het verstandig zijn om extra vitamines en mineralen bij te geven. Denk aan een goede Multivitamine voor kippen of Calcium Plus. Calcium is niet alleen voor eieren belangrijk, maar ook voor het algehele herstel en de conditie tijdens de rui.

Ondersteuning van de weerstand van jou kip

Voor een sterk immuunsysteem kun je producten inzetten zoals Immun Fit voor kippen of kruidenmengsels met oregano en knoflook. Deze helpen om infecties buiten de deur te houden en de kip fit te houden in een periode waarin ze vatbaarder zijn.

Biergist voor veergroei

Biergist voor kippen is rijk aan vitamine B en aminozuren en staat bekend om zijn positieve effect op de groei en glans van veren. Het is een natuurlijk product dat je makkelijk kunt toevoegen aan het voer.

Mineralen

Mineralen spelen een rol bij de energiehuishouding en de vorming van gezonde veren. Met Mineral Grit of Mineral Poeder zorg je dat je kippen voldoende bouwstoffen binnenkrijgen.

---

Omgeving en verzorging tijdens de rui

Naast voeding is ook de leefomgeving van groot belang.

• Zorg voor een schoon, droog en goed geventileerd hok

• Vermijd tocht, kou en vochtige bodems

• Geef kippen rust, stress maakt de rui zwaarder

• Vermijd grote veranderingen zoals nieuwe dieren toevoegen of hokken verplaatsen

• Houd de mest en veren goed in de gaten om luizen of andere parasieten tijdig te ontdekken

Een rustige en stabiele omgeving helpt de kip om energie te besparen voor het vernieuwen van haar verenkleed.

---

Wat je beter niet doet tijdens de rui

Tijdens de rui is het verstandig om bepaalde handelingen uit te stellen:

• Grote schoonmaak 

• Kippen verplaatsen of nieuwe kippen introduceren

• Tentoonstellingen of transport

• Onnodige medicatie of ontwormen zonder noodzaak

Alles wat extra stress oplevert, maakt het herstel moeilijker.

 

---

Het belang van mestonderzoek tijdens de rui

Omdat kippen tijdens de rui een lagere weerstand hebben, zijn ze gevoeliger voor parasieten zoals wormen of coccidiose. Deze infecties verzwakken kippen extra op een moment dat ze hun energie juist nodig hebben voor de veeraanmaak. Je merkt dat vaak pas laat aan de buitenkant: dunne mest, vermageren of bleker worden kunnen al tekenen zijn van een hogere parasitaire druk.

Met een mestonderzoek kun je tijdig ontdekken of er wormeieren of coccidiosesporen aanwezig zijn, en of behandelen écht nodig is. Zo voorkom je onnodige medicatie én weet je zeker dat je kippen in deze kwetsbare periode de juiste zorg krijgen. Zeker rond de rui is dat van grote waarde, omdat je problemen wilt voor zijn en je kippen zoveel mogelijk energie wilt laten steken in hun herstel.

👉 Bekijk hier hoe je eenvoudig een mestonderzoek  kunt laten doen.

---

Veelgestelde vragen over de rui bij kippen