Ademhalings problemen kip

Ademhalingsproblemen bij kippen & herkennen, handelen en wanneer naar de dierenarts

Merk je dat je kip plots zit te hijgen, piepen of met open bek zit te ademen? Dan kan er sprake zijn van een luchtwegprobleem. Ademhalingsproblemen komen bij kippen vaker voor dan je denkt, en de oorzaken lopen uiteen: van een luchtweginfectie of tocht tot vergiftiging of een beklemming. In dit artikel lees je hoe je ademhalingsproblemen herkent, wat je kunt doen, en wanneer het verstandig is om direct naar een dierenarts te gaan.

Symptomen van ademhalingsproblemen bij kippen

Bij ademhalingsproblemen is het belangrijk om goed te observeren. Niet elke ademnood betekent dat je kip een infectie heeft. Kijk naar het gedrag, de lichaamshouding, en let vooral op deze signalen:

  • Open bek ademen – alsof ze hijgt of naar lucht hapt, vooral bij inspanning of warmte of benauwdheid door een luchtweginfectie

  • Piepende of sissende ademhaling – hoorbare ademgeluiden die wijzen op vernauwde luchtwegen

  • Blauwe of grauwe kam en lellen – tekenen van zuurstoftekort

  • Versnelde ademhaling – ook bij rust, vaak met zichtbaar bewegende staartbasis

  • Snurken of rochelen – overdag of rustig op stok

  • Hoesten of niezen – al dan niet met slijm

  • Knijpen met één oog – soms een aanwijzing voor eenzijdige luchtwegirritatie

  • Lusteloosheid en zwakte – bij verminderde zuurstofopname

  • Nat verenkleed rond neus en bek – door slijm of snot

Let op: sommige symptomen lijken op difterie (gele beslag in de bek of keel). Twijfel je? Bekijk dan deze pagina over difterie bij kippen voor meer uitleg.

Mogelijke oorzaken van ademhalingsproblemen

Er zijn meerdere oorzaken mogelijk bij een kip die moeite heeft met ademhalen. Niet alles is besmettelijk of ernstig, maar sommige situaties vragen wél om snelle actie.

1. Tocht of stofbelasting

Kippen zijn gevoelig voor tocht, droge lucht of stoffige bodembedekking. Zeker bij nieuw strooisel (zoals houtvezel of vlas) kunnen irritaties ontstaan.

2. Warmtestress

Bij warm weer kan een kip hijgen om af te koelen. Dit is normaal, maar kan overgaan in ademnood als de warmte aanhoudt.

3. Luchtweginfecties

Denk aan infectieuze bronchitis, Mycoplasma, Coryza of ORT. Deze infecties verspreiden zich vaak via druppeltjes, lucht of besmet materiaal. Meer hierover lees je hier in het uitgebreide artikel over luchtweginfecties bij kippen.

4. Difterie (vogelpokken)

Een besmettelijke variant waarbij gele of witte beslagvorming ontstaat in de keel. Dit belemmert de ademhaling en kan levensgevaarlijk zijn. Lees hier meer over difterie bij kippen.

5. Vergiftiging of dampen

Kippen kunnen reageren op schoonmaakmiddelen, ammoniak, etherische oliën in te hoge concentraties, of giftige planten. Vaak zie je dan snel ademnood, paniek of lusteloosheid.

6. Obstructie of vreemd voorwerp

Denk aan slijmpropjes, nat hooi of voerresten in de keel. Dit kan zorgen voor piepen of gorgelend geluid.

Wat kun je zelf doen? Eerste hulp bij ademhalingsproblemen

Ademhalingsproblemen zijn beangstigend om te zien, maar met de juiste stappen kun je vaak verlichting bieden of de situatie stabiliseren.

Stap 1: Isoleren en rust geven

Haal de kip direct uit het hok. Zet haar apart in een rustige, warme ruimte zonder tocht. Idealiter op een zachte ondergrond zoals een handdoek in een konijnenhok of kattenreismand.

Stap 2: Zorg voor frisse lucht, geen stof of damp

Zorg voor schone, frisse lucht. Zet geen oliën of kaarsen aan. Ventileer goed, maar voorkom tocht.

Stap 3: Laat de kip stomen

Een bekende methode uit de pluimveewereld is het vernevelen met kamille of tijm.
Zo doe je het:

  • Kook water met verse of gedroogde tijm of kamille.

  • Zet de kom op enkele meters afstand in de ruimte.

  • Laat de damp langzaam inwerken (géén directe stoom op de kip richten).

Eventueel kun je ook een vernevelaar gebruiken met verdunde kruidenthee.

Stap 4: Voeg elektrolyten toe aan het drinkwater

Bij ademproblemen verliest een kip veel vocht en raakt uitgeput. Voeg daarom elektrolyten of een huisgemaakte oplossing toe:

Tijdelijk elektrolytenrecept (voor noodgevallen):

  • 1 liter schoon water

  • 1 eetlepel honing of druivensuiker

  • 1 mespunt zout

  • Eventueel: 1 theelepel appelazijn

Ververs dit mengsel iedere 12 uur.

Stap 5: Observeer keel en neus

Controleer voorzichtig of er slijm of beslag in de bek zit.
Gebruik een zaklamp en kijk achterin de keel (vraag hulp als je dat lastig vindt).
Zie je geel of wit beslag? Dan kan er sprake zijn van difterie. Volg dan een aangepast behandelplan.

Stap 6: Vermijd stress

Geef de kip rust. Niet vasthouden, geen andere kippen erbij zetten en zeker geen dwangvoeding tenzij absoluut nodig. Ademnood verergert door stress.

Wanneer moet je naar een dierenarts?

Soms is een infectie of obstructie te ernstig om zelf te behandelen. Neem contact op met een pluimveedierenarts of een dierenarts met ervaring in kippen als:

  • De kam blauw of grauw wordt

  • De kip nauwelijks nog reageert of flauwvalt

  • De ademhaling na 1 à 2 uur niet verbetert

  • Er bloederig of geel beslag uit bek of neus komt

  • Er herhaaldelijk ademnood optreedt, ook na eerdere behandeling

  • Meerdere kippen in je toom symptomen tonen

Veelgestelde vragen (FAQ)

Is open bek ademen altijd ernstig?

Niet altijd. Bij warmte of inspanning kunnen kippen hijgen. Als het aanhoudt of samengaat met piepen, rochelen of lusteloosheid, is het wel een alarmsignaal.

Kan ik een neusspray of puffer gebruiken bij mijn kip?

Soms wordt bij Mycoplasma of bronchitis door dierenartsen een humane puffer (zoals Ventolin) off-label gebruikt. Doe dit alleen in overleg met een dierenarts. Vernevelen met kruiden is veiliger voor thuisgebruik.

Hoe voorkom ik ademhalingsproblemen in mijn toom?

Zorg voor:

  • Een droog, schoon hok zonder ammoniaklucht

  • Voldoende ventilatie zonder tocht

  • Geen vochtige bodembedekking

  • Regelmatige controle op slijm, natte neuzen of snot

  • Eventueel preventief versterken van de weerstand met kruiden of supplementen

Zijn ademhalingsproblemen besmettelijk?

Dat hangt af van de oorzaak. Infecties zoals Mycoplasma, bronchitis of Coryza zijn besmettelijk. Stof, tocht of vergiftiging zijn dat niet. Zie je meerdere kippen met klachten? Ga dan uit van een infectie en neem passende maatregelen.

Tot slot

Ademhalingsproblemen bij kippen kunnen plotseling ontstaan en moeten altijd serieus genomen worden. Of het nu gaat om een infectie, een obstructie of stress: snelle en rustige hulp kan veel verschil maken. Door goed te observeren, te handelen én te weten wanneer je moet doorverwijzen, vergroot je de kans op herstel. En vergeet niet: een frisse, tochtvrije leefomgeving is de basis voor gezonde longen ook bij je kippen.

Heb je vragen, dan mail of app gerust.

Liefs, van Lin

Disclaimer:
De informatie op deze website is bedoeld voor informatieve en educatieve doeleinden en is gebaseerd op eigen ervaring, praktijkkennis en bronnen uit de (hobby)pluimveehouderij. Hoewel we streven naar zorgvuldigheid en actualiteit, kunnen er geen rechten worden ontleend aan de inhoud. De adviezen zijn géén vervanging voor professioneel dierenartsadvies. Bij twijfel over de gezondheid van je kip of in acute situaties adviseren wij altijd contact op te nemen met een dierenarts die ervaring heeft met pluimvee.

Gebruik van producten, supplementen of behandelmethodes is op eigen verantwoordelijkheid.

«