Kropverzuring bij kippen: begrijp de oorzaken, signalen en aanpak

Kropverzuring bij kippen: oorzaken, symptomen, behandeling en preventie

Verzuurde krop is een aandoening die veel hobbykippenhouders kennen, maar waar toch veel vragen over bestaan. Het kan langzaam ontstaan, is in het begin vaak moeilijk te herkennen en kan grote gevolgen hebben voor de gezondheid van je kip. Gelukkig kun je met de juiste kennis veel doen om het te voorkomen, tijdig te signaleren en effectief te behandelen.

In dit artikel lees je wat een verzuurde krop is, hoe het ontstaat, welke oorzaken er zijn (inclusief minder bekende zoals haarwormen), welke symptomen je moet herkennen en hoe je stap voor stap aan herstel werkt. Ook krijg je praktische tips om verzuurde krop te voorkomen.

---

Wat is een kropverzuring bij kippen?

De krop is een soort voorraadkamer aan het begin van het spijsverteringskanaal van de kip. Hier wordt het voedsel tijdelijk bewaard en voorgeweekt voordat het naar de maag gaat. Normaal gesproken is de krop ’s ochtends leeg, nadat de kip een nacht niet heeft gegeten.

Bij een verzuurde krop blijft voedsel echter te lang in de krop staan. Hierdoor ontstaat een vochtige, stilstaande omgeving waar gisten en schimmels, vooral Candida albicans, zich snel kunnen vermenigvuldigen. De inhoud gaat gisten en ruikt zuur. Dit proces wordt ook wel kropverzuring genoemd.

Het gevolg: het voedsel wordt slecht verteerd, de opname van voedingsstoffen vermindert en de kip verzwakt.

---

Oorzaken van verzuurde krop bij kippen

Een verzuurde krop ontstaat zelden zonder aanleiding. Meestal is er sprake van meerdere factoren die samen het probleem veroorzaken.

1. Slechte voer- en waterhygiëne

• Beschimmeld of verouderd voer

• Voer dat vochtig is geworden door regen of condens

• Drinkwater met algen of biofilm

• Vuile voer- en drinkbakken die niet dagelijks worden schoongemaakt

2. Verstoorde darmflora

• Gebruik van antibiotica zonder daarna de darmflora te herstellen

• Een dieet dat te veel gisten en schimmels voedt (suikerrijke snacks, plakkerige papjes)

• Tekort aan vezels en goede bacteriën

3. Parasieten: haarwormen

Haarwormen (Capillaria spp.) zijn dunne wormpjes die in de slokdarm en krop kunnen leven. Ze veroorzaken irritatie en verdikking van de kropwand, waardoor voedsel minder goed doorstroomt. Dit verhoogt de kans op gisting. Zonder behandeling blijven klachten terugkomen.

4. Verminderde weerstand

• Stress door roofvogels, nieuwe dieren in de ren, ongedierte of te weinig schuilplekken

• Andere ziekten die energie en afweer kosten

• Ondervoeding of tekorten aan essentiële voedingsstoffen

5. Omgevingsfactoren

• Weinig beweging of scharrelruimte, waardoor de spijsvertering trager werkt

• Te veel zacht, plakkerig voer dat langer in de krop blijft hangen

---

Symptomen van verzuurde krop bij kippen

Een verzuurde krop herken je aan:

• Zure, gistachtige geur uit de snavel

• Sponsachtige, vaak vloeibare inhoud van de krop, ook in de ochtend

• Verminderde eetlust of stoppen met eten

• Sloomheid, bol zitten en gewichtsverlies

• Waterige, brijige mest

• Soms witte aanslag in de bek of keel

Tip: Controleer elke ochtend de krop van je kippen. Een gezonde krop is dan zacht en vrijwel leeg.

---

Behandeling kropverzuring kip, stap voor stap

Bij een verzuurde krop is het belangrijk om eerst de gistgroei te stoppen en de krop te ontlasten, voordat je weer normaal gaat voeren.

Stap 1: Stop tijdelijk met voeren

• Geen voer geven totdat de krop duidelijk leger wordt

• Ook geen geweekte legkorrel in de acute fase

• Wel altijd schoon, vers drinkwater aanbieden

• Eventueel een milde elektrolytoplossing om vochtbalans te ondersteunen

Stap 2: Ondersteun leegloop van de krop

• Voorzichtig masseren van de krop, een paar keer per dag, om de inhoud in beweging te krijgen. Niet knijpen of forceren.

• Leegmaken van de krop: alleen als het echt nodig is.
  Als je een kip voorover houdt om de krop te legen, bestaat het risico dat de inhoud in de luchtpijp terechtkomt. Dit kan leiden tot verslikken, longontsteking of zelfs verstikking. Doe dit daarom uitsluitend wanneer het echt noodzakelijk is, met hulp van iemand anders, in korte intervallen en alleen als de kip rustig is. Het is een handeling die altijd risico’s met zich meebrengt, dus wees uiterst voorzichtig of laat het over aan de dierenarts.

Stap 3: Antischimmelmiddelen en ondersteunende producten inzetten

• Regulier: dierenartsen schrijven vaak nystatine voor tegen Candida in de krop.

• Ondersteunend: een product met organische zuren kan het milieu in de krop direct ongunstig maken voor bacteriën, schimmels en gisten.

  Voorbeeld uit de praktijk:

  Sinds we de Gustoso Darmbalans in ons assortiment hebben, krijgen we regelmatig enthousiaste berichten van klanten die het met succes hebben ingezet bij kropverzuring. Dit product wordt al meer dan 25 jaar in de pluimveesector gebruikt als natuurlijk hulpmiddel bij onder andere natte mest.
  De kracht zit in het hoge gehalte aan natuurlijke zuren, die al in de krop en maag beginnen te werken. Dat is een belangrijk verschil met vetoplosbare zuren, die pas verderop in de darmen actief worden.
  Dankzij deze directe werking krijgen bacteriën, schimmels en gisten minder kans om zich te ontwikkelen. Zo ondersteunt Gustoso Darmbalans niet alleen een gezonde darmflora, maar kan het ook effectief bijdragen bij problemen zoals kropverzuring.

• Miconazol-crème: wordt door sommige hobbyhouders toegepast in de bek, maar dit is off-label gebruik. Kijk HIER hoe dat aan te pakken

  Miconazolcrème 20 mg/g bij een kropverzuring

  • Vrij verkrijgbaar bij o.a. Kruidvat en apotheek, zonder recept.

  • Dosering: 1 cm crème (ongeveer één vingertop, 20 mg/g) per keer voor een volwassen kip.

  • Toediening: 2× per dag (ochtend en avond), 7 dagen achtereen.

  • Breng diep in de bek aan met vinger, spuitje of door wat voer.

  • Altijd de kuur volledig afmaken, ook als de kip eerder opknapt.

Stap 4: Voeding langzaam herintroduceren

Wanneer een kip herstellende is van kropverzuring, is het belangrijk om de voeding stapsgewijs op te bouwen. Zo voorkom je dat het probleem terugkomt en krijgt de spijsvertering de kans om weer normaal te functioneren.

Fase 1 – Beginfase (eerste dagen na het legen van de krop)
Alleen zachte, licht verteerbare voeding die weinig of geen zetmeel bevat:

• Hardgekookt eiwit – levert goed opneembaar dierlijk eiwit zonder vet- of koolhydraatbelasting.

• Kort gekookte lijnzaadpap – werkt slijmvormend en verzacht de kropwand.

• Geweekte chiazaadjes (in water) – ondersteunen de vochtbalans en beschermen het darmslijmvlies.

• Fijn gesneden waterhoudende groente (zoals komkommer of courgette, met mate) – licht verteerbaar en hydraterend.

• Kleine hoeveelheid ongezoete yoghurt of kefir – levert probiotica voor herstel van de krop- en darmflora.

In deze fase geen granen, rijst, havermout of legkorrel geven. Het zetmeel hierin kan gaan gisten als de passage nog traag is.

 

Fase 2 – Overgangsfase (krop loopt weer dagelijks leeg, kip is actiever)
Nu kun je langzaam voeding met wat meer zetmeel introduceren, in kleine porties:

• Gekookte gierst of gekookte quinoa – voedzaam en lichter verteerbaar dan tarwe of mais.

• Geweekte legkorrel – pap van gewone legkorrel met water, om rustig terug te gaan naar het normale dieet. Meng dit in het begin met fase-1-voeding.

 

Fase 3 – Normale voeding

Wanneer de krop minimaal een week lang dagelijks volledig leeg is en de kip normaal eet en actief is, kun je weer over op het standaard rantsoen. Blijf altijd vers drinkwater en grit aanbieden.

 

---

Herstel van darmflora en weerstand

Na de acute fase is het belangrijk om de darmflora en weerstand te herstellen:

• Probiotica of een fermentatieproduct voor het opbouwen van goede bacteriën

• Vitaminen en mineralen om tekorten aan te vullen

• Volwaardig basisvoer, snacks beperken in de herstelperiode

---

Voorkomen van verzuurde krop bij kippen

1. Goede voer- en waterhygiëne

• Voer droog, koel en donker bewaren

• Drinkbakken dagelijks schoonmaken

• Biofilm en algen verwijderen met een borstel.

2. Parasietenbeheer

• Regelmatig mestonderzoek om haarwormen en andere inwendige parasieten op te sporen

3. Verantwoorde voeding

• Complete legkorrel als basis

• Snacks met mate

• Geen lange slierten gras of vezelige groenteresten

4. Weerstand op peil houden

• Voldoende ruimte en schuilplekken

• Stress beperken

• Droge, schone bodembedekking

---

Veelgemaakte fouten bij een kropverzuring

• Te snel weer voeren terwijl de krop nog vol zit

• Meerdere behandelingen tegelijk inzetten

• Geen onderliggende oorzaak aanpakken (bijv. haarwormen)

• Plakkerig voer geven in de herstelfase

• Drink- en voerbakken niet dagelijks schoonmaken

---

Kort samengevat

• Een kropverzuring wordt veroorzaakt door gistgroei in de krop, meestal door slechte doorstroming van voer

• Hygiëne, voeding, parasieten en weerstand spelen een grote rol

• Eerst leegmaken en antischimmelmiddelen inzetten, dan langzaam opbouwen met licht verteerbaar voer

• Producten met natuurlijke zuren zoals Gustoso Darmbalans kunnen hierbij heel goed ondersteunend zijn

• Preventie draait om schoon werken, goede voeding en regelmatig mestonderzoek

---

Veelgestelde vragen over een kropverzuring

 

Preventie: wat kun je doen?

• Altijd vers water en schoon voer

• Voer koel en droog bewaren

• Geen nat, beschimmeld of bedorven voer geven

• Maagkiezel en grit altijd beschikbaar

• Stress beperken en kippen laten scharrelen

• Darmflora versterken na antibioticakuur of ziekte met oa de Gustoso Darmbalans of Fecton

• Dagelijkse controle van de krop

Conclusie

Een zure krop ontstaat zelden zonder aanleiding. Let op hygiëne, weerstand en voerkwaliteit. Geef alleen licht voedsel als de krop gisting vertoont, en grijp op tijd in. Door goede observatie en het juiste handelen kun je veel ellende voorkomen.

Heb je nog verdere vragen, dan mail of app gerust.

Liefs van Lin

---

 

Disclaimer

Dit artikel is bedoeld ter informatie en gebaseerd op persoonlijke ervaring en verzamelde kennis. Ik ben geen dierenarts. De genoemde middelen en handelingen, zoals het gebruik van kruiden, supplementen of producten als Epsomzout, zijn suggesties die ik zelf heb toegepast of uit betrouwbare bronnen heb gehaald. Ze zijn niet bedoeld als vervanging van professioneel veterinair advies.

Er wordt geen garantie gegeven op werking of resultaat. Het toepassen van genoemde middelen of adviezen is volledig op eigen risico. Als eigenaar blijf je altijd zelf verantwoordelijk voor de keuzes die je maakt. Raadpleeg bij twijfel of bij ernstige klachten altijd een dierenarts met ervaring in pluimvee. Aan dit artikel kunnen geen rechten worden ontleend.