Wormen bij kippen herkennen, behandelen en voorkomen

Wormen bij kippen


Veel hobbykippenhouders denken pas aan wormen als het al te laat is. Een beetje vies onderwerp misschien, maar ontzettend belangrijk voor de gezondheid van je kippen. Want wormen, die werken in stilte. Je kippen kunnen vrolijk scharrelen, goed eten, eitjes leggen en tóch ziek worden zonder dat je het meteen merkt.

Hoe merk je dat je kip een wormbesmetting heeft?

Wormbesmetting bij kippen ontwikkelt zich vaak langzaam. De eerste signalen worden vaak gemist of verward met andere kippenziekten. Let bijvoorbeeld op deze symptomen van een kip met wormen:

  • Dof en rommelig verenkleed

  • Minder actief gedrag, suffig en veel zitten

  • Afhangende of ingezakte staart

  • Vermageren ondanks goede eetlust

  • Plakkerige of rare mest (slijmerig, geel, bloed, stukjes)

  • Wormen zichtbaar in de mest of zelfs in een ei

  • Verminderde eierproductie of eieren met dunne of misvormde schalen

  • Open bek ademhalen (kan ook luchtweginfectie zijn, maar soms gaapworm)

  • Verminderde weerstand, vatbaarder voor ziektes

Vaak begint het met één kip, maar ondertussen kan de hele toom besmet zijn. Wormen verspreiden zich makkelijk via mest. Zeker als kippen in een kleinere ren zitten of weinig verplaatsing krijgen. Ook kuikens kunnen al snel besmet raken. Daarom is preventief ontwormen en regelmatig mestonderzoek zo belangrijk.

Welke wormen komen voor bij kippen?

Spoelwormen bij kippen

Spoelwormen zijn de meest voorkomende wormen bij kippen. Ze zijn witgeel van kleur, rond en variëren in lengte van 5 tot 10 centimeter. Ze leven in de dunne darm en onttrekken daar voedingsstoffen, waardoor kippen mager kunnen worden. Spoelwormen zijn berucht omdat ze zich snel voortplanten: één worm kan duizenden eitjes per dag produceren. Deze eitjes kunnen maandenlang overleven in de bodem. Bij een zware besmetting kun je ze terugvinden in de mest of zelfs in een ei. Spoelwormen veroorzaken diarree, groeiachterstand en verminderde leg.

Haarwormen bij kippen

Haarwormen zijn kleiner en veel moeilijker te zien. Ze zijn dun als een haar, 5 tot 20 mm lang, en nestelen zich in het slijmvlies van de krop, slokdarm en darmen. Ze veroorzaken ontstekingen, diarree, gewichtsverlies en bloedarmoede. Deze wormbesmetting komt vaak voor bij kippen met verminderde weerstand of stress. Zelfs een kleine hoeveelheid haarwormen kan grote impact hebben. Daarom zijn ze extra verraderlijk en worden ze vaak alleen ontdekt via mestonderzoek.

Lintwormen bij kippen

Lintwormen zijn plat en bestaan uit schakeltjes. Ze leven in de darmen en worden vaak via kevers, slakken of andere insecten overgebracht. Segmenten van de lintworm kun je soms terugvinden in de mest. Symptomen zijn onder andere vermagering, minder leg en doffe veren.

Gaapwormen bij kippen

De gaapworm is een rode, kleine worm die zich in de luchtpijp van de kip nestelt. Deze veroorzaakt ademhalingsproblemen: open snavel ademhalen, hijgen, hoesten of zelfs verstikking. Gaapwormen komen minder vaak voor, maar worden geregeld verward met een luchtweginfectie. Ook dit verschil kun je achterhalen via mestonderzoek.

Waarom is mestonderzoek zo belangrijk voor kippen?

Veel kippenhouders geven blind ontwormmiddelen, “voor de zekerheid”.

Maar dat heeft nadelen: resistentie, onnodige belasting van het lichaam en soms verkeerde behandeling. Mestonderzoek laat precies zien of je kippen wormen hebben en zo ja, welke soort. Zo kun je gericht behandelen. Zeker voor een hobbykip of kippen in een kleinere stadstuin is dit een verantwoorde manier om te zorgen voor hun gezondheid. Deze zitten vaak op een kleiner oppervlakte waardoor er sneller herbesmetting voorkomt.

Hoe werkt een mestonderzoek bij kippen?

  • Verzamel wat verse mest van verschillende kippen (niet uit het hok, maar direct na het leggen)

  • Doe dit in een afsluitbaar bakje of zakje

  • Stuur dit op naar een gespecialiseerd laboratorium

  • Binnen een paar dagen ontvang je een uitslag met uitleg

  • Klik HIER voor mestonderzoek voor kippen en kuikens per post
  • Wil je een herhalingsmestonderzoek na 6 weken is dat tegen voordeliger tarief, klik HIER

Je hoeft dus geen kip vast te pakken of ingewikkelde handelingen te doen. Dit maakt mestonderzoek laagdrempelig en betrouwbaar, ook voor beginnende pluimveehouders.

Wanneer doe je mestonderzoek?

  • Twee keer per jaar als preventieve controle (voorjaar en najaar)

  • Bij een zieke kip of onverklaarbare symptomen

  • Na aankoop van nieuwe kippen (voorkomt besmetting van de toom)

  • Bij verminderde leg of doffe veren

  • Bij kuikens 

Hoe behandel je wormen bij kippen?

De juiste behandeling hangt af van de soort worm:

Bij spoelwormen en haarwormen bij kippen

  • Flubendazol (bijv. Flubenol of Solubenol) door het drinkwater gedurende 7 dagen

  • Elke dag vers water maken

  • Hok en ren goed reinigen

Bij lintwormen bij kippen

  • Overleg met een pluimveedierenarts, want gewone middelen werken hier minder goed

Bij gaapwormen bij kippen:

  • Flubendazol helpt, maar soms is extra luchtwegondersteuning nodig

Natuurlijke ontworming kip:

  • Knoflook, oregano, pompoenpitten of alsem kunnen helpen ter ondersteuning of preventie, maar zijn zelden voldoende bij een actieve besmetting

Belangrijk: ontworm nooit zomaar. Check via mestonderzoek of behandeling nodig is.

Hoe voorkom je wormbesmetting bij kippen?

  • Regelmatig mestonderzoek hobbykip of leghen

  • Natuurlijke ondersteuning zoals darmbalans-producten

  • Gebruik van knoflook, kruidenthee of oregano door voer/water

  • Schone bodembedekking (bijv. vlas of hennep)

  • Gebruik van lavameel in het hok tegen herbesmetting

  • Wissel van scharrelplek of zorg voor afwisselende ondergrond

  • Quarantaine voor nieuwe dieren

Preventief ontwormen bij kippen kan verstandig zijn maar dan wel met natuurlijke middelen om geen onnodige schade aan te richten, maar idealiter gebeurt dit op basis van mestonderzoek. Een gezonde kip met sterke weerstand zal minder snel last hebben van wormen, zelfs als er eitjes worden opgenomen.

Kip met wormen? Dit kun je doen:

  • Laat zo snel mogelijk mestonderzoek uitvoeren

  • Isoleer de kip als ze ernstig verzwakt is

  • Start alleen behandeling als je weet om welke worm het gaat

  • Ondersteun met, multivitaminen of natuurlijke middelen zoals oregano of alsem

  • Controleer de rest van de toom

Tot slot

Wormen bij kippen zijn hardnekkig, maar goed aan te pakken – als je weet waarmee je te maken hebt. Mestonderzoek bij kippen is dé manier om duidelijkheid te krijgen. Voor jezelf, én voor het welzijn van je toom.

Wil je meer weten over wormbesmetting bij kippen, kippen heeft wormen, of hoe behandel ik wormen bij kippen op natuurlijke wijze? Of wil je gewoon zeker weten dat je goed zit? Laat mestonderzoek doen. Ik help je graag verder.

Liefs van Lin

 »