Kruiden en planten die kippen lekker vinden
Gezond, nuttig en tóch je tuin groen houden
Kippen en groen gaan prima samen als je het slim aanpakt. Kippen eten graag kleine beetjes van zachte kruiden en jonge blaadjes. Met doordachte beplanting kun je je tuin mooi houden, je kippen laten genieten en tegelijk iets doen voor hun gezondheid. Hieronder vind je drie heldere groepen: veilig om te snoepen, met beleid geven en beter vermijden. Daarna krijg je praktische t
Mijn eigen kippen...
Eerlijk. Bij mij vliegen ze met regelmaat de ren uit. Ik vind dat stiekem heel gezellig. Ze waggelen achter me aan, kletsen zachtjes mee en doen alsof ze me helpen in de tuin. In het voorjaar en de zomer vind ik dat iets minder grappig. Dan staat er net nieuwe aanplant in de borders en heb ik de moestuinbakken mooi vol met sla en kruiden. Twee uur later kan er zomaar niets meer over zijn. Dat is het moment waarop ik weer even terugschakel naar de basis. Grenzen, bescherming en voeren in kleine porties. Zo kan ik ze tóch die lekkere blaadjes geven en blijft er wat moois staan.
Niet elke kip is hetzelfde
Niet elke kip houdt van hetzelfde. Sommige kippen lopen achteloos langs kruiden en bloemen heen, terwijl andere juist alles opeten wat los en vast zit. Het is dus altijd een beetje uitproberen wat ze lekker vinden. Geef nieuwe planten eerst in kleine beetjes en kijk hoe jouw kippen reageren vaak hebben ze hun eigen voorkeuren (en soms ook hun eigen gekke trekjes).
Veilige smaakmakers voor je kippen met dubbele functie
Dit zijn kruiden en planten waar kippen graag wat van eten en die óók iets nuttigs meebrengen.
-
Peterselie
Werking: rijk aan vitamine A, C en K; fijne groene boost in rui/herstel.
Tip: teel in pot en knip wat je voert, dan blijft de plant leven. -
Basilicum
Werking: aromatisch en fris; stimuleert afwisseling en voeropname op warme dagen.
Tip: zet hoog of hangend; pluk vooral de toppen. -
Munt
Werking: frisse geur; prettig bij warm/stoffig weer en rond het hok.
Tip: altijd in een ingegraven pot (woekert); geef kleine bosjes als snack. -
Citroenmelisse
Werking: zachte, citroenige smaak; rustgevend karakter; geur minder aantrekkelijk voor muggen/vliegen.
Tip: halfschaduw; regelmatig knippen houdt de plant compact. -
Dille
Werking: licht kruidig; fijne afwisseling bij graanrijke kost.
Tip: fijngehakt door geweekte legkorrel; om de paar weken bijzaaien voor jong blad. -
Venkelblad
Werking: mild en zoetig; nodigt uit tot pikken naast korrels.
Tip: blad in kleine porties geven; venkelzaad is geconcentreerd, dus spaarzaam. -
Koriander (vooral jong blad)
Werking: frisse smaak; jonge blaadjes worden het best gegeten.
Tip: zaai in etappes en oogst vroeg. -
Goudsbloem (bloemblaadjes)
Werking: geliefde snack; natuurlijke carotenoïden kunnen de dooier dieper kleuren.
Tip: pluk losse bloemblaadjes of droog ze voor later. -
Brandnetel (jong, verwelkt of gedroogd)
Werking: mineraal- en eiwitrijk; populair zodra het blad slap/gedroogd is.
Tip: verkruimel gedroogd blad door over het voer. -
Oregano
Werking: jonge topjes zijn geliefd; aromatische afwisseling bekend uit pluimveevoer.
Tip: geef het kruid zelf in kleine beetjes (geen geconcentreerde olie nodig). -
Tijm
Werking: sterk aromatisch; prettige geurige afwisseling, zeker bij stoffig weer.
Tip: een paar sprietjes als snuffelbosje of heel fijn door geweekte legkorrel -
Weegbree (Plantago)
Werking: stevige, vezelige bladeren; stimuleert natuurlijk trek- en plukgedrag.
Tip: blad in stroken scheuren en los aanbieden; ideaal in een rotatiebak. -
Vogelmuur (Stellaria media)
Werking: superzacht, lichtzoet voorjaarsgroen; echte favoriet.
Tip: kweek als levend tapijt in een bak en knip in porties. -
Paardenbloem (Taraxacum) – blad en bloem
Werking: voedzaam tuingroen; bloemen zijn een traktatie; natuurlijke pigmenten.
Tip: rozetjes en bloemen los aanbieden; laat altijd wat staan voor hergroei. -
Luzerne/alfalfa (vers blad of gedroogd)
Werking: eiwitrijk blad met natuurlijke pigmenten; bekend uit pluimveevoer.
Tip: vers blad knippen of een klein snufje gedroogde luzerne door het voer. -
Klaver (Trifolium), vooral witklaver
Werking: mals, eiwitrijk groen; stimuleert scharrelgedrag.
Tip: zaaien in een rotatiebak; eerst laten aansterken -
Kamille (Matricaria) – bloem en blad
Werking: zachte smaak en geur; kippen pikken graag aan de bloemetjes.
Tip: af en toe wat gedroogde bloempjes door het strooisel of een lauwwarme mash. -
Oost-Indische kers (Tropaeolum) – blad en bloem
Werking: fris met een licht pittig pepertje; leuke snack voor variatie.
Tip: af en toe een paar blaadjes of bloemen; bij voorkeur buiten de ren telen. -
Marjolein (Origanum majorana)
Werking: zachtere “zus” van oregano; vaak geliefd bij kieskeurige eters.
Tip: jonge scheutjes toppen en kleine porties geven. -
Selderijblad (snijselderij)
Werking: aromatische afwisseling in groenarme periodes; prikkelt eetlust.
Tip: heel fijn snijden en door natvoer mengen; kleine porties (sterke smaak).
Let op algemeen: dit zijn extraatjes naast compleet voer. Liever vaak klein beetje en variëren dan veel van één soort.
Met beleid geven
Deze kunnen best, maar geef geen grote hoeveelheden en wissel af.
-
Allium familie: bieslook, ui, knoflook
In grote hoeveelheden kunnen Allium-planten zorgen voor afbraak van rode bloedcellen bij dieren. Een beetje knoflook als smaakaccent kan, maar maak er geen vaste gewoonte van en plant geen uienbed in de ren. -
Lavas en sterke zaden
Lavas is zeer aromatisch. Geef er weinig van. Zaden zoals venkelzaad en dillezaad zijn geconcentreerd, dus spaarzaam voeren. -
Citroengras
Af en toe wat blad is prima. Gewoon het kruid, een klein beetje, is voldoende.
Vuistregel bij “met beleid”
Geen grote hoeveelheden, geen dag in dag uit hetzelfde en liever blad dan geconcentreerde zaden of extracten.
Zo blijft je beplanting groen, terwijl ze toch mogen snoepen
Plukstrook langs het gaas
Plant je lievelingskruiden net buiten de ren op ongeveer vijf tot tien centimeter van het gaas. Kippen kunnen de topjes door de mazen plukken, maar ze komen niet bij wortels en hart van de plant. De plant blijft dus leven en loopt steeds opnieuw uit.
Rotatiebakken
Maak twee ondiepe bakken met bijvoorbeeld vogelmuur, weegbree, peterselie en citroenmelisse. Eén bak staat in de ren, de andere herstelt. Wissel elke week.
Plantkooi over de kluit
Zet tijdelijk iets van volièregaas of bouwstaalmat over jonge planten. Kippen kunnen wel plukken maar niet alles los krabben.
Hangbosjes
Bind kleine bosjes munt, tijm, goudsbloem of verwelkte brandnetel op kiphoogte. Haal weg als het op is.
Randen en paden
Werk met boomstamranden, houtsnippers en stapstenen. Dat stuurt het scharrelen en houdt wortels bedekt.
Schaduw en zandbad
Geurplanten zoals lavendel, rozemarijn en salie langs de buitenrand geven schaduw en rust. Een droog zandbad in halfschaduw vermindert graafdrift op kwetsbare plekken.
Extra tips voor de moestuin
Omdat kippen zo’n hele tuin kunnen omploegen als ze loslopen, is de moestuin een apart aandachtspunt.
-
Bescherm jonge aanplant met fijne netten, lage tunneltjes of cloches.
-
Werk met dichte randen rond bakken, bijvoorbeeld een opstaande rand van 15 tot 20 centimeter.
-
Plaats een tijdelijk hek als de sla net geplant is en haal het weg zodra de planten stevig zijn.
-
Laat losse rondes toe op momenten dat het “mag”, bijvoorbeeld een uurtje voor zonsondergang. Ze scharrelen dan nog even, maar gaan daarna vanzelf op stok.
-
Zet aantrekkelijke snacks buiten de moestuin, zoals een plukbak met vogelmuur of weegbree. Dat leidt af.
-
Blijf consequent. Als de moestuin taboe is, is hij taboe. Dat scheelt je weer een kale bak na twee uur.
Twijfel over een plant in je tuin
-
Kijk eerst in mijn eigen artikel Giftige planten voor kippen op Kippen van Lin.
-
Staat je plant daar niet in of twijfel je nog, controleer dan nogmaals
-
Tot je zeker weet dat het veilig is, buiten bereik houden en snoeisel opruimen.
Veelgestelde vragen
Mogen kuikens ook kruiden
Ja, maar begin klein en kies zachte soorten zoals peterselie en goudsbloem. Alles fijn knippen.
Kun je standaard knoflook in het drinkwater doen
Niet standaard. In grote hoeveelheden kunnen Allium-planten zorgen voor afbraak van rode bloedcellen. Als je knoflook gebruikt, doe het spaarzaam en tijdelijk. Geen vaste routine.
Vervangen kruiden medicijnen
Nee. Kruiden zijn een vriendelijke ondersteuning, maar kunnen zeker bijdragen aan het verhogen van de weerstand of ondersteunend zijn bij lichte klachten. Bij klachten of twijfel altijd een dierenarts raadplegen.
Korte checklist voor in de tuin
-
Kies drie tot vijf veilige snackkruiden en teel die buiten de ren
-
Maak een plukstrook langs het gaas zodat kippen door de mazen kunnen plukken
-
Gebruik rotatiebakken voor herstel
-
Houd giftige sierplanten buiten bereik en ruim snoeisel direct op
-
Varieer altijd. Geen grote hoeveelheden van dezelfde soort
Bronnen
-
PoultryDVM – Toxic Plant Finder en nontoxic-lijsten
-
Merck Veterinary Manual – Onion and garlic toxicosis; Bracken fern poisoning
-
Poultry Science en aanverwante literatuur over kruiden in pluimveevoer
– Calendula en dooierkleur
– Oregano, thymol en carvacrol in pluimvee
Disclaimer
Ik ben geen dierenarts. Alles wat je leest is gebaseerd op mijn eigen ervaring en kennis. Natuurlijke middelen zijn bedoeld als ondersteuning en niet als vervanging van een behandeling door de dierenarts. Bij twijfel of ernstige klachten raadpleeg altijd een dierenarts.
Reactie plaatsen
Reacties