Wormen bij kippen & symptomen, soorten, behandeling en het belang van mestonderzoek
Veel hobbykippenhouders denken pas aan wormen als het al te laat is. Een beetje vies onderwerp misschien, maar ontzettend belangrijk voor de gezondheid van je kippen. Wormen werken namelijk in stilte. Je kippen kunnen vrolijk scharrelen, eten, eieren leggen en tóch ongemerkt besmet zijn.
In dit artikel lees je welke soorten wormen er zijn, hoe je ze herkent, voorkomt en bestrijdt. Ook vertel ik waarom mestonderzoek zó waardevol is, en wat je kunt doen met natuurlijke ondersteuning zoals kruiden zoals alsem.
Hoe herken je wormen bij kippen?
Een wormbesmetting bouwt zich vaak langzaam op. De eerste signalen lijken op andere ziektes en worden daardoor vaak gemist.
Let op deze symptomen:
-
Doffe of vettige veren
-
Veel zitten, minder actief
-
Vermagering ondanks goede eetlust
-
Slijmerige, bloederige of plakkerige mest
-
Dunne of misvormde eischalen
-
Minder eieren
-
Wormen zichtbaar in mest of ei
-
Open bek ademhalen of gapen (let op: kan ook luchtwegprobleem zijn)
-
Afhangende staart of bleke kam
Vaak begint het met één kip, maar de hele toom raakt makkelijk besmet via mest – zeker in een natte of kleine kippenren. Kuikens zijn extra kwetsbaar.
Waarom mestonderzoek bij kippen zo belangrijk is
In plaats van zomaar ontwormen is het veel slimmer om eerst mestonderzoek te doen. Zo weet je precies:
-
Of er wormen zijn
-
Welke soort
-
Hoe ernstig de besmetting is
Mestonderzoek helpt om gericht te behandelen, voorkomt onnodig gebruik van ontwormmiddelen én geeft rust. Je kunt dit bij ons eenvoudig per post laten uitvoeren. Je ontvangt duidelijke instructies, een deskundige uitslag en persoonlijk advies.
Welke wormen komen voor bij kippen?
➤ Spoelwormen (Ascaridia galli)
-
Tot 10 cm lang, leven in de dunne darm.
-
Verspreiding via mest; eieren overleven maanden in de bodem.
-
Klachten: diarree, vermagering, groeiachterstand, verstopping.
-
Behandeling: Flubendazol 5 dagen. Geen blind gebruik! Ontmer kan bij lichte besmetting ondersteunend zijn.
➤ Haarwormen (Capillaria spp.)
-
Zeer dunne wormen, nauwelijks zichtbaar.
-
Nestelen in krop, slokdarm en darmen.
-
Klachten: slikproblemen, vertraagde krop, bloederige/slijmerige mest, bloedarmoede.
-
Behandeling: Flubendazol of fenbendazol. Bij milde besmetting: darmherstel ondersteunen met kruiden zoals Ontmer.
➤ Lintwormen (Cestoda)
-
Platte wormen opgebouwd uit schakels.
-
Altijd een tussengastheer nodig (kevers, slakken).
-
Klachten: groeiverlies, eisegmenten in mest.
-
Behandeling: Praziquantel of breedspectrum ontworming. Hygiëne verbeteren. Kruidenproducten zoals Ontmer kunnen ondersteunend werken.
➤ Gaapwormen (Syngamus trachea)
-
Zitten in de luchtpijp, overdracht via mest of regenwormen.
-
Klachten: hijgen, gapen, verstikking.
-
Wordt soms verward met luchtwegproblemen.
-
Behandeling: Flubendazol, hok reinigen, eventueel natuurlijke luchtwegondersteuning.
Natuurlijke ondersteuning tegen wormen bij kippen
Je kunt wormdruk helpen verlagen en weerstand verbeteren met natuurlijke middelen zoals:
-
Alsem (werkzame stof tegen wormen – binnenkort ook bij ons verkrijgbaar)
-
Knoflook
-
Pompoenpitten
-
Oregano (olie of kruid)
-
Boerenwormkruid (let op: giftig bij overdosering)
-
Appelazijn in drinkwater (verzuring van het maagdarmkanaal)
-
Lavameel in het hok tegen herbesmetting
-
Ontmer – een kruidenmengsel dat de darmgezondheid ondersteunt en wormen minder prettig maakt in de darmen
Let op: kruiden zijn géén vervanging voor een officiële ontwormingskuur bij ernstige besmetting, maar kunnen wél helpen bij preventie of herstel.
✅ Wat kun je doen als je kip wormen heeft?
-
Isoleer zieke of verzwakte dieren
-
Behandel gericht op de soort worm (met Flubenol of natuurlijk)
-
Ondersteun met vitaminen en darmherstel
-
Reinig hok en bodembedekking goed
-
Vermijd herbesmetting via nat stro of aarde
Tot slot – liever voorkomen dan genezen
Wormen bij kippen zijn vervelend, maar goed aan te pakken. Door mestonderzoek, goede hygiëne en natuurlijke ondersteuning houd je de wormdruk laag. Zo blijven je kippen sterk, vrolijk en gezond.
Twijfel je of je kippen wormen hebben?
Vraag gerust een mestonderzoek aan, ik help je graag persoonlijk verder.
Liefs van Lin
Veelgestelde vragen over wormen bij kippen
Wanneer moet je kippen ontwormen?
Idealiter in het voor- en najaar, of zodra je via mestonderzoek weet dat er sprake is van een besmetting. Blind ontwormen is af te raden.
Hoe weet ik of mijn kip wormen heeft?
Let op symptomen zoals doffe veren, vermagering, diarree, minder eieren of wormen in de mest. Zekerheid krijg je met mestonderzoek.
Welk ontwormingsmiddel gebruik je bij kippen?
Reguliere middelen zijn Flubendazol of Fenbendazol. Voor natuurlijke ondersteuning kun je kruiden zoals Ontmer of alsem gebruiken.
Kun je kippen ontwormen met kruiden?
Ja, kruiden zoals alsem, knoflook en pompoenpitten kunnen het darmmilieu ondersteunen. Ze zijn vooral geschikt voor preventie of herstel.
Hoe vaak moet je een kip ontwormen?
Bij voorkeur alleen na positieve mestuitslag. Bij risicovolle omstandigheden (zoals natte rennen) is 2× per jaar een goed richtpunt.
Wat is het verschil tussen spoelworm, haarworm en lintworm?
Spoelwormen leven in de darm, haarwormen ook in de krop en lintwormen gebruiken insecten als tussengastheer. Elk type vraagt om specifieke aanpak.
Waarom mestonderzoek bij kippen doen?
Zo weet je welke worm er speelt en of behandelen nodig is. Het voorkomt overbodige medicatie en verhoogt de gezondheid van je hele toom.
Disclaimer:
De informatie op deze pagina is bedoeld als algemene voorlichting voor hobbykippenhouders. Ik ben geen dierenarts. Dit artikel is met zorg samengesteld op basis van gerenommeerde veterinaire bronnen en mijn persoonlijke ervaring. Neem bij twijfel altijd contact op met een dierenarts of pluimveespecialist.
Gebruikte bronnen:
-
PoultryDVM – Parasites in Chickens
-
Merck Veterinary Manual
-
LSU AgCenter
-
Westgate Laboratories
-
FAO Manual – Internal Parasites
-
FeCLab – Faecal Egg Counts